Sosyal Güvenlik Reformu Yalanına Hayır!

Meclis gündeminde bulunan SSGSS Tasarısı’nda Emek Platformu ile bakanlık kısmi uzlaşma sağladı
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) Tasarısı üzerinde, Çalışma Bakanı Faruk Çelik başkanlığında Emek Platformu heyeti ile yapılan 5 saatlik toplantıdan temel parametreler dışında kısmi anlaşma sağlandı. TİSK’in katılmasının da dikkat çektiği toplantı sonunda konuşan Bakan Çelik, “Dört dörtlük bir uzlaşma olmaz” dedi.
Türk-İş Genel Başkanı Mustafa Kumlu, DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi, Hak-İş Genel Başkanı Salim Uslu, Kamu-Sen Genel Başkanı Bircan Akyıldız, KESK Genel Başkanı İsmail Hakkı Tombul, TBB Başkanı Gençay Gürsoy, TİSK Başkanı Tuğrul Kudatgobilik, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkan Vekili Tahsin Güney ile bakanlık bürokratları ve konfederasyonların uzmanlarının katılımı ile önceki gün yapılan toplantı gece geç saatlere kadar sürdü. Toplantı sonunda EP üyeleri ile birlikte basının karşısına çıkan Bakan Çelik, “birçok noktada mutabakata vardıklarını” söyledi.
‘Dört dörtlük mutabakat yok’
Bütün sendikalarla aynı ölçüde uzlaşma olmayacağını savunan Çelik, “Böylesi bir konuda dört dörtlük bir mutabakat mümkün değildir. Önemli konularda mutabakata vardık, ama varamadığımız konular da oldu” diye konuştu. Üzerinde mutabakata vardıkları maddeleri, “Prim gün sayısının 7 bin 200 gün olması, aylık bağlama oranları, diş protezleri, sağlık meslek örgütlerinin kurullarda yer alması” olarak sıralayan Çelik, güncelleme katsayısının yüzde 30 değil, yüzde 100 olarak uygulanmasına ilişkin öneriyi, “temel parametrelerde adım atamadıkları” savunması ile kabul edemediklerini söyledi. Fiili hizmet zamları konusunda bilimsel verileri dikkate aldıklarını öne süren Bakan Çelik, teknolojik gelişmeler nedeniyle, fiili hizmet zammı kapsamı dışına çıkardıkları mesleklerin risk taşımadığını öne sürdü. Çelik, netice itibariyle sosyal tarafların daha önce kendilerine 19 madde halinde ilettikleri konuların büyük bir çoğunluğunda mutabakat sağladıklarını iddia etti. Bir soru üzerine Çelik, tasarının bu hafta Meclis Genel Kurulu’na geleceğini söyledi.
Kumlu: Büyük ölçüde anlaştık
EP Dönem Sözcüsü, Türk-İş Genel Başkanı Mustafa Kumlu da “yüzde 80-90 oranında mutabakat sağladıklarını” belirterek, “temsil ettikleri insanların haksızlığa uğramamaları için uğraştıklarını, bağcıyı dövmek değil, üzüm yemek niyetinde olduklarını söyledi. “Sosyal güvenlik sisteminde bir değişimin gerekli olduğunu” ifade ettiklerini belirten Kumlu, “Emek Platformu bileşenleri olarak 19 maddelik önerilerde bulunduk. Bugüne kadar 2-3 hususta mutabakat sağlayamadık, ama inanıyor ve ümit ediyorum ki, bu hususları genel kurul aşamasında Sayın Bakan ve yetkililer gözden geçirecekler, biz de takip edeceğiz” dedi.
“Yaş”, “güncelleme katsayısı” ve “fiili hizmet zammı” konularında mutabakat sağlanamadığını belirterek, genel kurul aşamasında bu konularda görüşmelerinin devam edeceğini kaydeden Kumlu, “65 yaş kararı olmazsa olmaz taleplerinizdendi. 65 yaş talebiniz olmadığı halde eylemlerinizden vazgeçecek misiniz” sorusunu ise “Verdiğimiz tekliflerde büyük ölçüde, yüzde 80-90 oranında mutabakat sağladık. Güncelleme katsayısı, 65 yaş ve fiili hizmet zammında mutabakat sağlanamadı. Bunu da zaman içinde izleyeceğiz, takip edeceğiz” diye geçiştirdi.
Toplantıya katılımı, “bakanlığın, Emek Platformu’nu bölmek için uyguladığı bir taktik” olarak yorumlayan TİSK Başkanı Tuğrul Kudatgobilik de, “sosyal güvenlikte dünyanın bile gıpta edeceği bir noktaya geldiklerini” ileri sürdü. (Ankara/EVRENSEL)

Yasada gelinen son durum

1- Halen kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan yaş sınırının kademeli olarak kadın ve erkeklerde 65’e; 7 bin olan prim gün sayısının 9 bin güne çıkarılmasında kısmi anlaşma sağlandı. Bakanlık 65 yaşta ısrar ederken, prim gün sayısı SSK’lılar için 7 bin 200 olacak. Memurlar ve Bağ-Kur’lular için ise halen uygulamadaki gibi 9 bin gün kalacak.
2- Halen fiili hizmet zammından yararlanan çalışanların bu hakları bazı sektörlerde ellerinden alınıyor. Bakanlık, ağır ve tehlikeli işler tüzüğünde sayılan meslekler dışındakilere fiili hizmet zammını sistemin kaldırmayacağı iddiası ile bu maddede taleplere yanaşmadı.
3- Malullük ve ölüm aylığı hak etmek için öngörülen 10 yıl sigortalılık ve 1800 prim gün sayısında, eski haline dönülerek 5 yıl sigortalılık ve 900 gün prim ödenmesi yeterli sayıldı.
4- Aylık bağlama oranı bu yasanın yürürlüğe girmesinden sonra işe girecekler için yüzde 2’ye düşürüldü, ki bu, emekli maaşlarının yüzde 40’lar düzeyinde düşmesi anlamına gelecek. Mevcutlar için ise 10 yıllık süre baz alınarak, 10 yıllık sigortalılar için maaş bağlama oranı yüzde 3.5, 10 yıldan arta kalanlar ya da 10 yılı dolduramayanlar için yüzde 3, yeni yasa ile geçecek süreler için yüzde 2 olarak uygulanacak.
5- Emekli aylıklarının hesaplanmasına ilişkin kazançların güncel erimesinde kullanılacak katsayının belirlenmesinde refah payının yüzde 100’ü yerine, yüzde 30’u dikkate alınacak. Emekli maaşlarının büyümeden pay alamamasına neden olan bu konuda, bakanlık hiçbir esneklik göstermedi.
6- İş kazası ve meslek hastalığı sonucu yüzde 25 ve daha yüksek oranda sakat kalan çalışanlara bağlanan sürekli iş göremezlik gelirinin alt sınırı tasarı ile kaldırılırken, EP’in önerisinin daha altında bir alt sınır kondu.
7- Alt sınır aylığı düşürüldüğünden, özellikle mevsimlik, geçici süreli ve yarı zamanlı çalışanlara, daha az aylık almakla karşı karşıya kalmamaları için EP’in önerdiği yüzde 45’lik alt sınırın altında bir sınır kondu.
8- Çalışan ve ölüm geliri-aylığı alan çocuksuz dul eş aylığı, yüzde 75’ten yüzde 50’ye düşürülürken, bakanlık EP’in bu konudaki yüzde 75 oranının kalması önerisini kabul etmedi.
9- Emekli aylıklarının yükseltilmesinde yalnızca enflasyon oranındaki artış dikkate alınacağından, emekli, dul ve yetimlere refahtan pay verilmeyecek. “Enflasyon oranındaki artışla birlikte önceki yılda gerçekleşen gelişme hızı oranının dikkate alınması” önerisi bakanlıkça kabul edilmedi.
10- Asgari ücretin üçte biri tutarında, altı ay süreyle verilmesi kabul edilen emzirme yardımı, bir defaya mahsus olarak düzenlenmektedir. Emzirme yardımının süre ve miktarını belirleme yetkisi kurula bırakıldı.
11- Asgari ücretin üç katı tutarında verilmesi kabul edilen cenaze yardımı bir asgari ücret tutarına indirilmektedir. Miktarı belirleme yetkisi kurula bırakıldı.
12- Yetim kız çocukları için ödenmekte olan evlenme yardımı (çeyiz parası) yetim aylığının 24 katı tutarından 12 katına düşürülmektedir. EP’in önerisi doğrultusunda 24 katı tutarı kabul edilirken, mevcut uygulamadaki dul eşe evlenme yardımı kaldırıldı.
13- Çalışanlar ile emekli, dul ve yetimlerin yararlanacakları sağlık hizmetlerine ilişkin tedavi yöntemleri, ilaç ve tıbbi malzemelerin miktar ve sürelerini belirleme yetkisinin kurum yönetimine bırakılması EP tarafından da kabul edilirken, meslek örgütlerinin kurulda söz ve karar sahibi olması önerisi getirildi. Bakanlık söz verdi, ancak meslek örgütlerinin kurulda yer almasının şekli netleşmedi.
14- Diş protezlerine yaş sınırı getirilerek 18 yaşını doldurmamış veya 45 yaşından gün almamış kişiler protez bedelinin yüzde 50’sini cepten ödeyecektir. EP’in isteği doğrultusunda yaş ve bedelin yüzde 50’sini ödeme zorunluluğu kaldırıldı.
15- Çalışanlar ile emekli dul ve yetimler, özel hastanelerden yararlanmak için sağlık hizmeti bedelinin yüzde 20’sini cepten ödeyecektir. EP’in yüzde 20 katkı payının kaldırılması önerisi kabul edilmedi.
16- Sosyal Güvenlik Kurumu’nun oluşturacağı bir komisyonun belirleyeceği tedavi yöntemleri dışındakilere, üç katına kadar fark ücreti ödenmesi öngörülmektedir. Platformun, fark ücretinin kaldırılması önerisi kabul edilmedi.
17- Muayene ve tedaviler için şimdilik 2 YTL; protez, ortez ve ilaç bedelleri için yüzde 10 ve yüzde 20 oranında değişen oranlarda katılım payı ödenecektir. EP’in katılım payı alınmaması önerisi kabul edilmedi.
18- Çalışması sona eren sigortalılardan, önceki yıl içinde 90 gün prim ödeyenlerin kendileri, 120 gün prim ödeyenlerin ise kendileri ile birlikte bakmakla yükümlü oldukları kişilerin, 6 ay süreyle sağlık yardımlarından yararlanma hakkı kaldırılırken, EP’in 6 aylık süre önerisine rağmen 3 aylık sürede anlaşma sağlandı.
19- GSS primlerini devletin ödeyeceği kişiler için asgari ücretin üçte biri olarak belirlenen yoksulluk sınırının, ülke şartlarına göre yükseltilmesine yönelik EP’in talebi kabul edilmedi. Bu duruma göre 202 YTL geliri olandan GSS primi kesilecek. Yeşil kartlar 2 yıllık sürenin sonunda kalkacak, yeşil kartlılar da GSS primi ödemek zorunda kalacak.

Sultan Özer (evrensel)