Sağlıkta Dönüşüm Programı'nın temel dayanaklarından birini, esas olarak prime dayalı bir sigorta sistemi olan Genel Sağlık Sigortası (GSS) oluşturuyor. Bu sistem, çalışıp çalışmadığına bakılmaksızın, 18 yaşın üstünde olan ve belirlenen yoksulluk sınırının üzerinde (asgari ücretin üçte birinden fazla) gelire sahip kişilerin, belirli miktarlarda prim ödeyerek sigortalı olmaları üzerine kuruludur.
GSS sisteminde, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) finanse ettiği hizmet, Temel Teminat Paketi'nin kapsamıyla sınırlandırılır. Diğer bir ifadeyle, sağlık hizmetinden yararlanacak olanlar, kapsamın dışındaki hizmetler için ayrıca ödeme yapacaklardır. Bu, "temel teminat paketi" dışında kalan tüm sağlık hizmetlerinin paralı hale gelmesi, sonuçta da dar gelirli kesimin "paket"in dışındaki sağlık hizmetlerinden yararlanamaması anlamına gelir.
GSS sisteminde dikkate alınması gereken bir diğer nokta, kapsayıcılığı konusu. Tarımsal istihdamın önemli bir yer tuttuğu ülkemizde, prim sisteminin ne oranda uygulanabileceği tartışmalı. Bu yeni sistemde, ödenmemiş primler nedeniyle devlete borçlanan, aynı nedenle sistemin dışına çıkartılarak sağlık sigortasının kapsadığı hizmetlerden yararlanamayanların sayısının giderek artacağını öngörebiliriz. Bağ-Kur'luların yüzde 60'ının primlerini ödeyemediği için sağlık hizmetlerinden yararlanamadığını hatırlayalım.
Öngörülen sağlık sisteminin, hastaları kendi tercihlerini yapmaya teşvik eden yönü nedeniyle ilk planda hizmet alanlara cazip gelmesi beklenebilir. Aslında söz konusu olan, rekabeti artırıcı ve devleti mümkün olduğunca sağlık alanından geri çekerek sorumluluklarının önemli bir kısmını piyasaya bırakmayı öngören bir sistemdir. Bu sistemde, SGK, özel sermayeli ya da idari ve mali yönden özerkleştirilmiş hastanelerden hizmet satın alacaktır. Verilen hizmetin bedeli SGK tarafından belirleniyor. Ayrıca, bu sistemde devlete ait her türlü taşınmaz ve taşınırların elden çıkartılması söz konusu. Bunun nasıl bir yapılanma içinde gerçekleştirileceği sorusunun yanıtını ise, tasarı aşamasında olan Kamu Hastane Birlikleri Yasası'nda bulabiliriz.

Kamu Hastane Birlikleri yasa tasarısı
Kamu Hastane Birlikleri Yasa Tasarısı ile kamu hastaneleri, "sağlık işletmesi" konumuna geçirilerek kendi kendilerini yöneten, özerk işletmeler haline getirilmek isteniyor. Diğer bir ifadeyle, bu tasarı, kamu hastaneleri için idari ve mali özerkliğe dayalı bir örgütlenme modeli öngörüyor. Aslında bu modelin bir adım ötesi, kamu hastanelerinin özelleştirilmesidir. Yasa tasarısında, Yönetim Kurulu'na bu yetkinin verilmiş olduğunu görüyoruz.
Tasarıda Birliklerin finansmanı için Hazine katkısı öngörülmüyor. Bu da kamu hastanelerinin devlet bütçesinden finanse edilmemesi anlamına gelir. Devlet, bu yapılanma içinde sağlık hizmetlerinin sağlayıcısı olmaktan çıkıyor, sadece sağlık hizmetlerini finanse etme rolünü üstleniyor. Böylece, hizmet sunumu ile finansmanın birbirinden ayrılması sağlanmış oluyor.

Aile hekimliği modeli
Aile hekimliği, oluşturulmak istenen sistemde özel bir konuma sahip. Aile hekimliği modeli ile birinci basamak sağlık hizmetlerinin özelleştirilmesi hedefleniyor. Bu modelde, finansmanın SGK ile yapılacak bir yıllık sözleşmelerle sağlanacağı bir muayenehane hekimliği uygulamasının öne çıktığını görüyoruz. Aile hekimliğinin sağlık ocaklarının yerini almasıyla birlikte, prim ödeyemeyen, bu nedenle de sistem dışında kalan vatandaşlar, birinci basamak dahil hiçbir hizmetten yararlanamaz duruma geleceklerdir. Sağlık ocakları tasfiye edilirken, koruyucu sağlık hizmetlerinin kim tarafından sunulacağı ise bilinmiyor.

Nasıl bir sağlık sistemi?
Sağlık sistemlerinin iki önemli modeli, Sosyal Sağlık Sigortası sistemi ve Ulusal Sağlık Hizmetleri sistemidir. Sağlık sigortası sistemleri ağırlıklı olarak primlerle finanse edilirken, ulusal sağlık hizmetleri genel vergilerden finanse edilir ve sağlık hizmeti almayı bir vatandaşlık hakkı olarak kabul eder.
Ulusal sağlık hizmetlerinde doktorlara maaş olarak ödeme yapılmasına karşın, sağlık sigortası sistemlerinde doktorlara hizmet başına ücret ödenmesi yapılır. Ülkemizde gündemde olan, "performans" olarak adlandırılan yeni ücretlendirme sistemi, bir tür "hizmet başı ödeme" sistemidir. Bugün, bu tür bir sigorta sistemi, çalışanlara güvencesiz, özlük haklarından yoksun "sözleşmeli" konumda bir çalışma vaat ediyor. "Tam gün" adı kullanılarak getirilmek istenen, tam da bu değil mi?
Bugün, gelişmekte olan birçok ülkenin, sağlık reformları adı altında, ulusal sağlık sistemi modeli yerine, sosyal sigorta sistemini benimseme yoluna gittiğini görüyoruz. Bu tercihlerinin gerekçesi olarak, sıklıkla, ek kaynak sağlamada zorluk yaşanması gösterilirken, getirilecek olan prim sistemiyle sağlık hizmetlerinin finansmanı için yeterli kaynağın yaratılabileceği öne sürülüyor. Benzer bir açıklama, ülkemizde de yapılıyor, toplanan vergilerin diğer kamu harcamalarına dahi yetmediği, bu harcamanın vergilerle ödenmesinin mümkün görünmediği dile getiriliyor. Reformlar planlanırken, harcamaların devletin genel bütçesinden değil, ödenen primlerle oluşturulan sağlık sigortası fonundan karşılanmasının maliyeti sınırlandıracağı öngörülüyor. Aslında, vergilendirme ile finanse edilen ulusal sağlık hizmetlerinin, tüm kullanıcılara eşit hizmet sunduğu için daha adil, maliyet olarak daha ucuz olduğu, genel bütçeden finanse edildiği için de daha kolay yönetilebildiği biliniyor.
Ülkemizde sağlığın bir dönüşüm ihtiyacı içinde olduğu tartışmasız bir olgu. Tartışmalı olan dönüşümün yönüdür. Yönlerden birinin sağlığın bir vatandaşlık hakkı olarak görüldüğü, birinci basamak sağlık hizmetlerinin geliştirilmesine öncelik verilen, sağlık hizmetlerinin genel bütçeden karşılandığı, eşit, ulaşılabilir, ücretsiz bir sağlık sistemi olduğunu bu vesileyle hatırlamış olalım.

RAŞİT TÜKEL: Prof. Dr., TTB-Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu Başkanı

Bütçeden sosyal güvenliğe yapılan transfer 26 milyar YTL. Kaçak istihdam ve eksik beyanla istihdamın tek başına yol açtığı kaynak kaybı, 54+62 milyar YTL’den 116 milyar YTL’dir. Yani vergi gelirlerinin yüzde 63’ü. Yıllık bu kadar kaybın yarısının önüne geçilse, bu sistem sürdürülmez olmaktan çıkar. Hatta daha iyi hizmet verilir. Reform adı altındaki cenderelere de gerek kalmaz.

devamı

Herkese Sağlık ve Güvenli Gelecek Platformu, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası yasa tasarısının (SSGSS) geri çekilmesi için 6 Nisan'da İstanbul, Kadıköy'de eylem düzenliyor.

Eyleme katılanTürkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (Türk-İş) bağlı 10 sendika şöyle:

Türkiye Deri İş Sendikası (Deri İş), Türkiye Petrol Kimya Lastik İşçileri Sendikası (Petrol İş), Türkiye Sivil Havacılık Sendikası (Hava İş), Basın Yayın Grafiker ve Ambalaj Sanayii İşçileri Sendikası (Basın İş), Cam, Çimento, Seramik ve Toprak Sanayi İşçileri Sendikası (Kristal İş), Türkiye Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası (Tümtis), Denizciler Sendikası, Türkiye Ağaç Sanayii İççileri Sendikası (Ağaç İş), Türkiye Liman ve Kara Tahmil-Tahliye İşçileri Sendikası (Liman İş), Türkiye Ticaret, Koop, Eğitim, Büro ve Güzel Sanatlar İşçileri Sendikası (Tez Koop İş).

"6 Nisan'da eylemdeyiz, Türk-İş'in katılmamasını doğru bulmuyoruz"

Deri-İş Sendikası Genel Başkanı Musa Selvi eylemle ilgili olarak bianet'e "6 Nisan'da eylemdeyiz" dedi. "Türk-İş Başkanlar Kurulu Toplantısı'nda SSGSS'ye hayır demek için, kadınların emek kayıplarını engellemek için emek bileşenleri olarak ortak tavır belirleme konusunda karar alınmıştı. Türk-İş Emek Platformunun katıldığı 13-14 Mart eylemlerinden sonra taban olarak beklediğimiz cevap verilmedi. Bu sonucu Türk-İş'in savsaklamasını, eyleme katılmamasını doğru bulmuyoruz."

"Türk-İş ortak tavrı sekteye uğratmamalı"

10 sendikanın basın açıklamasında "Konferasyonumuz Türk-İş, Emek Platformu sözcüsü olarak SSGSS'ye karşı ortak tavır almada tereddüt göstermemelidir. Konferederasyonumuz Türk-İş’e bu konuda düşen görev Emek Platformu dönem sözcülüğünün kendisine yüklemiş olduğu sorumluluğa uygun hareket ederek ortak tavırları sekteye uğratacak açıklamalardan kaçınmak olmalıdır. Konfederasyonuz Türk-İş Emek platformunun en önemli gücüdür" dediler.

"SSGSS yasa tasarısının getirdiği hak kayıplarının Emek Platformunun günlerdir verdiği önemli bir mücadele ivmesiyle artık iyice kavranmaya ve tüm kamuoyunda Emek Platformunun mücadelesi büyük destek kazanmaya başladığı" belirtilen açıklamada "Bu umudun kırılmasına izin veremeyiz" dendi.

Konfederasyondan yapılan açıklamadaysa, "Türk-İş süreç boyunca sadece ve sadece kazanımlarla ilgilenmiştir ve bu çerçevede tasarı ile ilgili altın vuruşun 13-14 Mart eylemleri ile yapıldığını düşünmektedir," deniyor. Türk-İş yönetimi "eylemin yerinde ve zamanında kullanılmasının gerekliliğ"ne vurgu yaptığı açıklamada "aksi halde eylemliliğin ciddiyetini ve inandırıcılığını yitireceği" uyarısı yapıyordu.

14 Mart'taki eylem...

14 Mart'ta Emek Platformu'nun SSGSS'ye karşı iş bırakma ve yürüyüş eylemleri ülkenin dört bir yanında gerçekleşti. İzmir'de santral işçileri, Zonguldak'ta maden işçileri, Gebze'de TÜBİTAK çalışanları, Manavgat'ta sendikalı öğretmenler eylemlere katıldı.

Hükümet Emek Platformu'nun 14 Mart'ta tüm Türkiye'de yaptığı eylemler üzerine bazı değişikliklere gitmişti. Türk-İş, Kamu-Sen ve Hak-İş süreci izleyeceklerini söylemiş Platformun diğer bileşenleriyse taleplerinin karşılanmadığını söyleyerek eylem çağrısında bulunmuştu.

[bianet]

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği (TMMOB), Türk Tabipler Birliği (TTB), Türk Diş Hekimleri Birliği (TDB) çağrısıyla çalışanlar bugün (1 Nisan) yarım gün iş bırakarak alanlarda, TBMM'de görüşülen Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) Yasa tasarısının geri çekilmesini talep ettiler.

Türkiye'nin her yerinde eş zamanlı yapılan eylemlerde ortak basın açıklaması yapıldı.

"Hükümetin attığı geri adım, hak kayıplarımızın bir kısmını ortadan kaldırsa da, yasanın temel parametrelerinde yeterli değişikliğe gidilmedi" denilen ortak metinde hükümetin uzlaşma varmış gibi bir hava estirdiği söylenerek uzlaşma sağlanmadığı sürece yasanın geri çekilmesi talep edildi. 6 Nisan cumartesi günü yapılacak kitlesel eylemlere çağrı yapıldı.

İstanbul: "Eylemlerde bir kişinin burnu kanarsa hükümet sorumludur"

Kadıköy'de Haydarpaşa Numune Hastanesi önünden başlayan yürüyüşe yaklaşık 2 bin kişi katıldı. Ellerindeki SSGSS karşıtı döviz ve pankartlarla İskele meydanına gelen kitle adına açıklamayı Hüseyin Demirdizen okudu.

Çağlayan'da Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) önünde yapılan eylemeyse yaklaşık 3 bin kişi katıldı. AKP il binası önünde kısa süren bir gerginlik yaşandı.

DİSK Genel Sekreteri Tayfun Görgün, Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek'in bugünkü eyleme ilişkin yaptığı açıklamaya tepki gösterdi. Eyleme katılan emekçiler hakkında “Kanunlara uymazlarsa devletin gücü neyse gereğini yapacaktır" diyen Bakan Çiçek'in demecine Görgün, "Asıl olarak, demokratik hakkın kullanılmasının engellenmesi yasal değildir ve kanun dışıdır. Eylemlerde bir kişinin burnu kanarsa bundan hükümet sorumludur" dedi.

Ankara: Polis eyleme müdahale etti

Öğle saatlerinde Ankara Numune hastanesi bahçesinde toplanan bir grup sağlık çalışanı buradan Meclis’e yürümek istedi. Polis burada barikat kurarak eylemcilerin Meclis’in Dikmen kapısına yürümelerine izin vermedi. Barikatı aşmak isteyen sağlık çalışanlarına polis müdahale etti, arbede çıktı.

Giresun: "Yasa geçse de mücadeleye devam"

Eyleme yaklaşık 150 kişi katılırken atılan KESK Şubeler Platformu adına basın açıklamasını okuyan SES Şube Başkanı Timur Ay; "AKP hükümeti bu yasayı meclisten geçirse bile biz mücadelemizi sürdüreceğiz. Kamu çalışanları olarak mahalle mahalle, ev ev dolaşarak mücadelemizi yoksul halka taşıyacağız" dedi.

İzmir: Onbinler Basmane'de toplandı

Basmane Meydanı'ndan Konak Meydanı'na yürüyen on binlerce emekçi, yasanın tamamen geri çekilmesini istedi. Yürüyüşe özellikle belediye işçilerinin ve Eğitim-Sen üyelerinin katılımı genişti.

Tunceli: 2 bin kişi yürüdü

Tunceli’de tasarıyı protesto etmek amacıyla toplanan yaklaşık 2 bin kişi yürüdü. Açıklama yapan sendikalar daha sonra beş dakikalık bir oturma eylemi gerçekleştirdi.(EZÖ)

* Bu haberin hazırlanmasına sendika.org, ntvmsnbc.com, Umut Karakoyun ve demokratradyo.com katkıda bulundu. [bianet]

2008-03-26
IMF ve Dünya Bankasının dayatmaları sonucu gündeme gelen ve sağlık ve sosyal güvenlik alanının piyasalaştırılmasını hedefleyen SSGSS yasası, uzun süredir emek örgütlerinin ve kamuoyunun gündemini meşgul etmektedir. KESK, SSGSS yasası ilk gündeme geldiği andan itibaren bu yasanın Sosyal Devlet anlayışının tasfiyesinin bir parçası olduğunu tespit ederek, bu yasayla halkın sağlık ve sosyal güvenlik haklarının büyük bir tahribata uğrayacağını dile getirmiştir. Bugüne dek, kimi zaman kendi örgütlülüğümüzle kimi zamansa değişik emek ve meslek örgütleriyle birlikte, sağlık hakkımızı ve geleceğimizi elimizden almaya çalışan bu yasaya karşı mücadelemizi sürdürdük.

KESK, başından bu yana SSGSS yasasının taşıdığı “neo-liberal öz”e itiraz ederek, yasanın tümden geri çekilmesini istemiş ve bu yöndeki taleplerini dile getirmiştir. Bunun yanı sıra, bugüne kadar, yasaya karşı kamuoyu bilinci oluşturabilmek ve güçlü bir muhalefet inşa edebilmek için mümkün olan en geniş toplumsal kesimlerle yan yana gelmek için çaba sarf etmiştir.

Bilindiği gibi, SSGSS yasasının meclis Genel Kurulu gündemine getirileceğinin kesinleşmesiyle, Emek Platformu uzun bir aradan sonra yeniden bir araya gelmiş ve yapılan toplantıda bir dizi eylem ve etkinlik kararı alınmıştı.

Toplantıda alınan karar gereği 13 Mart 2008 tarihinde bütün illerde ortak basın açıklamaları düzenlenmiş, 14 Mart 2008 tarihinde ise yurt genelinde 2 saatlik iş bırakma eylemi gerçekleştirilmiştir.

Emek Platformu’nun bu kararlı tutumu, kamuoyu tarafından umutla karşılandığı gibi, Hükümeti de bugüne kadar dikkate almadığı emek kesimleriyle yeniden masaya oturmaya zorlamıştır. Emek Platformu kendi içerisinde yaptığı çalışmalar sonucunda SSGSS yasasına karşı itirazlarını 19 başlık altında toplamış ve bu başlıkları ortaklaşa savunma kararı almıştır.

Geçtiğimiz hafta içerisinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, İşçi ve Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonları ve Emekli Dernekleriyle bir araya gelerek görüşmelerde bulunmuştur. Bu görüşmelere paralel olarak Bakanlığın ve Sosyal Güvenlik Kurumu’nun uzmanları ile yasa üzerinde çeşitli çalışmalar yürütülmüştür.

Tüm bu çalışma ve toplantıların ardından 24 Mart 2008 tarihinde Emek Platformu Başkanlar Kurulu bir kez daha bir araya gelerek, yaşanan gelişmelerle ilgili fikir alışverişinde bulunmuş ve aynı gün öğleden sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik ile yapılacak görüşmede takınılacak tutum konusunda ortaklığa varılmıştır. Bu ortaklaşmaya göre yasayla büyük hak kayıplarına uğrayacağımız 7 temel başlık konusunda “olmazsa olmaz” bir kararlılık göstereceğimizin altı çizilmiştir. Bu temel başlıklar: prim ödeme gün sayısının 7000 olarak belirlenmesi, emeklilik yaşının 58-60 olarak kalması, aylık bağlama oranlarında hak kaybının olmaması, fiili hizmet zamlarının kapsamının daraltılmaması, temel teminat paketi- ilaç-fiyatlandırma komisyonlarına meslek örgütleri temsilcisinin alınması, Emekli aylıklarının hesaplanmasında refah payının tamamının yansıtılması ve katkı-katılım paylarının kaldırılması olarak tespit edilmiştir.

24 Mart 2008 Pazartesi saat 15.00’de, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik ile SSGSS yasası hakkındaki değerlendirme, itiraz ve önerilerimizi dile getirdiğimiz bir görüşme yapılmıştır. Yaklaşık 5 saat süren toplantı sonucunda Emek Platformu’nun önerilerini dinleyen Bakan ve Uzmanlar bazı konu başlıklarında taleplerimize paralel düzenlemelere gidilebileceğini dile getirmiştir. Toplantı sonrasında Faruk Çelik bir açıklama yaparak söz konusu toplantıda katedilen mesafe ile ilgili basına bir açıklama yapmıştır. Bakan Çelik’in açıklaması ardından Emek Platformu adına Türk İş Genel Başkanı Mustafa Kumlu da bir açıklama yaparak bazı hususlarda görüş birliğine varıldığını, fakat Emek Platformu’nun itirazı olan konuları önümüzdeki günlerde de gündemden düşürmeyeceğini dile getirmiştir.

Yapılan görüşme sonucunda yasadaki bazı parametrelerde Hükümet geri adım atmış, fakat yasanın bütünlüğüne sirayet eden özde bir değişim olmamıştır. Diyalog sürecinde hükümetin attığı geri adım, hak kayıplarımızın bir kısmını ortadan kaldırır nitelikte olsa da, yasa geleceğimizi tehdit etmeye devam etmektedir. KESK, Emek Platformunda belirlenmiş olan temel parametrelerde bütünlüklü bir değişim olmadığı sürece SSGSS yasasına karşı mücadele etmekte kararlıdır.

SSGSS Yasası İle İlgili Emek Platformu Önerileri ve Bakanlıkta Yapılan Toplantı Sonucu Gelinen Noktaları PDF olarak açmak/indirmek için TIKLAYINIZ.

(eğitim sen)

Evet, tuhaf gözüküyor ama sosyal güvenlikteki “uzlaşmanın” özeti budur: “Temel parametreler” hariç bir uzlaşmaya varılmış! Biraz daha sadeleştirerek söyleyelim; SSGSS’nin esasında bir uzlaşma yok. Esasta hükümetin dediği (IMF ve Dünya Bankası’nın dediği) olurken esasa girmeyen konularda ise Emek Platformu’nun dediklerinin bir kısmı kabul edilmiş. Nitekim Bakan “uzlaşma gecesi” yaptığı açıklamada “temel parametreler” konusundaki talepleri kabul etmediklerini açıkça söyledi (25 Mart 2008 tarihli gazeteler).

Ancak iki gündür sosyal güvenlikte uzlaşma rüzgârları esiyor. O hırçın hükümet, herkesle kavgalı hükümet; sendikalara “yalancı” diyen başbakan gitmiş onun yerini “sosyal taraflarla” uzlaşmış, sağduyulu, munis bir hükümet ve Çalışma Bakanı almış. Başbakan, Çalışma Bakanı Çelik’i ne kadar takdir etse azdır. Çelik, temel hedeflerinden geri adım atmaksızın bir uzlaşma illüzyonu yaratmayı başardı. Emek Platformu bileşenleri, Bakanlığın kapısındaki o resim içinde yer alarak hükümete adeta can simidi uzattılar; Üstelik SSGSS’nin temel felsefesini değiştiremedikleri halde.

Hükümet sosyal güvenlik müzakeresini gayet “başarılı” yürütmüş ve sözde reforma son aşamada sendikaları da ortak etmeyi başarmıştır. Geri adım atmış izlenimini vererek, tansiyonu düşürmüş, sendikaları oyalamış ve beş saatlik bir toplantı sonunda “7200 gün” sürprizi ile ters köşeye yatırmıştır. “Hâlâ itirazlarımız var” dense de, Bakanlığın kapısındaki “o resim”den ve yaratılan uzlaşma illüzyonundan sonra geçmiş olsun! Kamuoyunun gazı alınmıştır, basının gazı alınmıştır, muhalefetin gazı alınmıştır. Geçmiş olsun! Emek Platformu, mart ayı içinde gayet başarılı yürüttüğü çalışmaları, yükselen toplumsal tepkiyi altın bir tepside hükümete sunmuştur.
SSGSS’nin temel parametreleri (hedefleri) nelerdi? Daha güç, daha geç emeklilik; daha düşük emekli maaşı. Diğer bir ifadeyle sigortalıdan çalışandan daha fazla prim almak ancak daha az hizmet ve hak sunmak. Genel sağlık sigortasının temel parametreleri ise sağlık hizmetlerinin paralı hale getirilmesi, özelleştirilmesi ve piyasalaştırılması idi. SSGSS’nin bütün hükümleri bir oya gibi bu amaçlar doğrultusunda örülmüştü. Peki ne oldu da “uzlaşma” illüzyonu ortaya çıktı? Yakından bakalım:

•Soru: Emekli aylık bağlama oranlarının düşürülmesi konusunda kimin dediği oldu? Yanıt: Hükümetin. Yeni işe girenlerin emekli aylık bağlama oranları ortalama yüzde 2.6’dan yüzde 2’ye düştü. Halen çalışanların ilk on yıllık hizmeti için yüzde 3.5 olan aylık bağlama oranı on yıldan arta kalan süreler için 3’e düştü.
•Soru: Emeklilik yaşı konusunda kimin dediği oldu? Yanıt: Hükümetin. 58-60 yaş sürecek ve ileride 65 olacak. Üstelik erken emeklilik pek çok sektörde kaldırıldığı bazı çalışanlara ek süre getirilmiş oldu.
•Soru: Güncelleme katsayısında kimin dediği oldu? Yanıt: Hükümetin. Emekliler milli gelir artış oranının yüzde 100’den değil yüzde 30’undan yararlanacak. Emekli aylıkları düşecek.
•Soru: Emekli aylıklarının alt sınırında kimin dediği oldu? Yanıt: Hükümetin. Emekli aylığı alt sınırı yüzde 35-40 olarak saptandı. Özellikle düşük ücretlilerin emekli aylıkları düşecek.
•Soru: Fiili hizmet zammında (itibari hizmet süresi) kimin dediği oldu? Yanıt: Hükümetin. Gazeteciler dahil geçmişte fiili hizmet süresinden yararlanan çalışanların çoğu artık erken emekli olamayacak.
•Soru: Malullük aylığı konusunda kimin dediği oldu? Yanıt: Hükümetin. 5 yıl ve 900 gün koşulu 10 yıl ve 1800 güne çıkarıldı. İnsaf! Sanki insanlar keyifleri için malul kalıyor!
•Soru: Emekli aylıklarının yükseltilmesinde, enflasyon ile birlikte refah payının da dikkate alınması konusunda kimin dediği oldu? Yanıt: Hükümetin. Emekli aylıklarının ilk hesaplanmasında olduğu gibi artırılmasında da emekliler milli gelirden pay alamayacak.
•Soru: Genel sağlık sigortasının temel parametreleri konusunda kimin dediği oldu? Yanıt: Hükümetin. Özel hastanelere ödenecek farklar ve istisnai hizmetlerde ödenecek farklar konusunda hükümetin dediği oldu. Sağlığın özelleşmesinin yolu açıldı.
•Soru: Genel sağlık sigortasında yoksulluk sınırının asgari ücretin üçte biri olarak belirlenmesinde kimin dediği oldu. Yanıt: Hükümetin.

Bardağın dolu tarafını görmediğimi düşünenler için yazayım. Evet bardağın içinde birkaç damla var. Bunlardan biri 7200 gün. Hükümetin 9 binden 7200 güne inmesi hararetle karşılandı ama bu taviz bir illüzyondur. Emekli yaşı ile birlikte ele alınmayan prim gün sayısı fiilen anlamsızdır. Örneğin 7200 prim gün sayısını 45 veya 50 yaşında dolduran bir çalışan 58-60 veya 65 yaşına kadar beklemek zorunda. Onca yıl boşta bekleyemeyeceği için prim gün sayısı fiilen 8-9 bin güne yine yükselecek. Bardaktaki diğer damlalar ise (emzirme yardımı, cenaze yardımı, çeyiz parası, diş protez katkı paylarının düşürülmesi) önemsiz değil ama esası değiştirmeyen konular.
Eğer sendikalar tepki göstermeseydi bu adımlar da atılmayacaktı. Ancak bardaktaki birkaç damla için hükümetin uzlaşma illüzyonu içinde yer almak, SSGSS’yi onaylar duruma düşmek ve Emek Platformu’nun potansiyelini heba etmek gerekmiyordu. Emek Platformu, SSGSS’de kırmızı çizgilerini koruyamadı. Yazık oldu.

aziz çelik-birGün

Emek Platformu, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nun çağrısıyla yarın (27 Mart) saat 14:00'te Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) tasarısıyla ilgili toplanıyor.

Tasarı Meclis'te "temel yasa" niteliğiyle görüşülecek. Bu 30 maddelik bölümler halinde hızla oylanması ve üzerine konuşma yapılmaması anlamına geliyor.

Gürsoy: "Sevindirici uzlaşma havası" gerçeği yansıtmıyor

Hafta başında Bakan Faruk Çelik'le görüşmeye katılan Emek Platformu Başkanlar Kurulu'nda yer alan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Başkanı Gençay Gürsoy, görüşmeden sonra basına yansıtılan "sevindirici uzlaşma havası"nın gerçeği yansıtmadığını, zira görüşmenin ardından özellikle sağlık alanında "kazanılmış ciddi bir şey olmadığını" bianet'e söyledi. TTB'nin muhalefetini sürdüreceğinin altını çizdi.

bianet'in görüştüğü Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Başkanı İsmail Hakkı Tombul da muhalefetlerinin süreceğini, bir ilerleme olduğunu düşünmediklerini, Emek Platformu sürecini bekleyeceklerini dile getirdi.

DİSK: AKP oldu bittiye getiriyor

DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi bugün (26 Mart) yaptığı açıklamada, hükümetin görüşmeleri, sonuçlanmış ve uzlaşmaya varılmış gibi sunmaya çalıştığını, hükümetin emeklilik yaş haddinin 65 olması, refah payı ve fiili hizmet zammı konularında yasa taslağının aynen kalmasında ısrar ettiğini söyledi.

Çelebi, daha önce "yasanın her aşamasında itiraz ve katkıları alabileceğini" söyleyen hükümetin tasarıyı "temel yasa" olarak görüşmesini de eleştirdi.

"Yasaya karşı itirazlarımız sürerken, Meclis’te “temel yasa” olarak görüşülmek istenmesi, bir oldu bittiye getirilerek halkın yasayı etraflıca algılamasının engellenmesi. Bu yöntemle hükümet, yasanın her aşamasına halkın ve sosyal tarafların katılmasını engelliyor, Meclis’teki partilerin ve vekillerin yasayı toplum önünde tartışmasını önlüyor. Hükümetin bu 'oldu bittiye getirme' tavrını kınıyoruz!"

"Eylemi sürdürelim"

Konfederasyonun Genel Sekreteri Tayfun Görgün de Emek Platformu'nu toplantıya çağırdıklarını, yarından itibaren muhalefet partilerini ziyaret edeceklerini, yarın DİSK'in örgütlü olduğu yerlerde 12:00-13:00 arasında hükümetin tavrını protesto edeceklerini ve Emek Platformu'nu 1 Nisan'da Meclis önünde etkinlik düzenlemeye çağırdıklarını duyurdu.

bianet

Hükümet, Emek Platformu bileşenleri ile varılan uzlaşmayı fırsat bilerek, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) Yasa Tasarısı’nı Meclis’e taşıdı. Çalışma Bakanı Faruk Çelik, yaptığı görüşmelerde yasanın görüşülmesine bugün başlanacağını bildirdi. Çelik, bu yasanın ardından kıdem tazminatını hedefe koyan istihdam paketinin tartışmaya açılacağını söyledi. Bir yandan da emek örgütü temsilcilerinin ve emekçilerin yasaya ve hükümete tepkileri sürüyor.
TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Soğancı, yaptığı yazılı açıklama ile SSGSS’nin sosyal devletin tasfiyesi anlamına geldiğini söyledi. Soğancı, yasayla tüm vatandaşların sağlık ve sosyal güvenlik haklarının büyük tahribata uğrayacağını dile getirdi. Ankara Barosu Kadın Hakları Merkezi ile Ankara Barosu Yönetim Kurulu’nun ortak açıklamasında da tasarının genel olarak tüm sigortalıların haklarını geriye götüreceği ifade edildi. Açıklamada “Bu yasa tasarısı, kadınları yine ucuz emek, yedek iş gücü ve kayıt dışı istihdamın her türlü kuralsızlığına dayanmak zorunda olan bireyler olmaya mecbur bırakacaktır” denildi.
DİSK’ten yapılan açıklamada ise Emek Platformu’na acil toplantı çağrısı yaptı. DİSK bölge ve il temsilciliklerinin olduğu bütün illerde yarın saat 12.00 ile 13.00 arasında SSGSS’ye karşı eylem yapılacağı bildirilen açıklamada, aynı gün Meclis’teki mufalefet partilerinin de ziyaret edileceği kaydedildi. Ayrıca Emek Platformu’na 1 Nisan’da Meclis önünde eylem yapma çağrısında bulunuldu.
KESK Genel Başkanı İsmail Hakkı Tombul da hükümetin toplum vicdanında oluşan rahatsızlığı gidermeden, emek örgütlerinin taleplerini karşılamadan, toplumsal bir mutabakat sağlamadan yasanın Meclis’e taşınmaması gerektiğini kaydetti. Tombul, KESK’in, Emek Platformu’nda belirlenmiş olan temel parametrelerde bütünlüklü bir değişim olmadığı sürece tasarıya karşı mücadele etmekte kararlı olduğunu bildirdi.
EP’e tepki
Birleşik Metal-İş Sendikası’ndan yapılan açıklamada ise 24 Mart’ta Çalışma Bakanlığı ile yapılan toplantı sonrası verilen mutabakat görüntüsünün işçiler arasında moral çöküntüsüne neden olduğu bildirdi. “Bu tablo Emek Platformu ve onu oluşturan bileşenlerin, eylem ve etkinlikler süresince söyledikleri sözlerin arkasında durmadıkları ve Çalışma Bakanı’yla ortak açıklamada görüntü vermeyi daha fazla önemsedikleri ortaya çıkmaktadır” denilen açıklamada, mutabakat olarak sunulan uzlaşma ile yürürlükte olan hakların korunmadığı ve geriye gittiği ifade edildi. Açıklamada şunlara yer verildi: “Sendikacılar, genel kurullarında seçilirken, kazanılmış haklarını sermaye ve devletle pazarlık konusu etmek için seçilmiyorlar. Gerçek sendikacılık, kazanılmış hakların hiçbir koşulda pazarlık edilmemesidir. 24 Mart 2008 akşamı, çocuklarımız ve torunlarımızın haklarını pazarlık edenler, işçi sınıfı ve sendikacılık hareketinin tarihine kara harflerle geçmeyi hak etmişlerdir.”
Mitinge çağrı
İzmir’de aralarında işçi ve memur sendikalarının yanı sıra, meslek örgütlerinin bulunduğu Cumhuriyet İçin Güç Birliği Çalışma Grubu da 30 Mart Pazar Günü yapılacak olan “Sağlık ve Sosyal Güvencemi İstiyorum Mitingi”ne çağrı yaptı. Yol-İş İzmir 1 No’lu Şube’de gerçekleştirilen basın toplantısında konuşan Şube Başkanı Bülent Zenginobuz, “Emek Platformu ile hükümet arasındaki görüşmelerde sadece 7 bin günde bir uzlaşı oldu. Diğer maddelerde bir uzlaşma söz konusu değil. Dolayısıyla mücadele sürüyor. Bu nedenle herkesi 30 Mart’ta Gündoğdu Meydanı’nda yapacağımız mitinge çağırıyoruz” diye konuştu.

(evrensel)

1990’lardan beri Türkiye’nin gündeminde olan sosyal güvenlik reformu konusu, bu ay içindeki son derece önemli direnişlerle muhtemelen yeni bir siyasi safhaya girmiş bulunuyor. Reform girişiminin içeriği ve sosyal hakları nasıl etkilediği yıllardır ayrıntılı bir biçimde, farklı açılardan tartışılıyor. Benim bu yazıda tartışmak istediğim konu, girişimin, yol açtığı tepkilerin ve bu tepkilere karşı iktidarın takındığı tavrın siyasi açıdan düşündürdükleri, yani reform sürecinin Türk siyaseti açısından ne anlama geldiği.

Reform süreci, Türkiye’de devlet-toplum ilişkilerinin özelliklerini anlamak açısından önemli ipuçları içeriyor. Bu açıdan, eski sosyal güvenlik sisteminin niteliği önemli. Eski sistem, formel sosyal güvenlik kapsamındakilere, işteki konumlarına bağlı olarak emeklilik ve sağlık güvencesi sunan bir sistem. Dolayısıyla bu haklar, vatandaşlık hakları olmaktan çok formel sektörde çalışanların hakları olarak tanımlanabilir. Buna bağlı olarak, çalışanların yarısının formel sosyal güvenlik sistemi dışında kaldığı Türkiye’de, sosyal haklar temelinde ortaya çıkan devlet-vatandaş ilişkisinin çalışanların yarısı için geçerli olmadığı, bu kesimin devletle ilişkilerinin farklı bir nitelik taşıdığı söylenebilir. Bu durumun Türkiye’de siyaset yapma biçimini etkilememesi imkansız.

Türkiye’deki seçim süreçlerinde, sosyal güvenlik sisteminin içerdiği ikili yapıyı yansıtan siyasi amaçlı kaynak kullanımı biçimleri açıkça görülebiliyor. Burada görülen, siyasi rekabetin sosyal hakların içeriğini etkileyen politikalar temelinde değil de, geniş halk kesimlerine sağlanan fırsatlar üzerinden yürütülmesi. İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki dönemde, son zamanlara kadar büyük önem taşımış olan gecekondu afları, siyasi rekabetin aldığı şekli yansıtan önemli bir örnek oluşturuyor. Daha yakın dönemde, özellikle AKP’nin iktidara gelmesinden sonra, düzensiz, keyfi ve çoğu zaman ayni nitelikleriyle sosyal hak kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmayan yoksul yardımları, seçim süreçlerini belirlemekte önemli bir rol oynadılar. Giderek, gönüllü girişimler yoksullukla mücadele alanında önemli aktörler haline geldiler ve onların faaliyetleri de seçim sonuçlarını etkileyebilecek bir nitelik kazandı. Bu gönüllü girişimler, her zaman faaliyetleri ve siyasi iktidarla ilişkileri denetlenebilir olan dernekler veya vakıflar değil. Hayırsever şahıslar veya dini cemaatler de, bu alanda yürüttükleri tamamen denetim dışı yardım faaliyetleriyle siyasetin içinde yer alabiliyorlar. Önümüzdeki yerel seçimlerde, özellikle Fetullah Gülen cemaatinin aktif katılımıyla gerçekleşecek gibi görünen Doğu ve Güney Doğu Anadolu belediye seçimlerinde, bu gelişmenin çok çarpıcı örnekleriyle karşılaşmamız beklenebilir.

Bu durum, haliyle, Türkiye’de örgütlü kesimlerin siyasetin aktörleri olarak oynadıkları rolün Batı demokrasilerindekinden farklı olmasına yol açıyor. Bu farklılığın bir yanı, temsil ettikleri kesimlerin haklarını korumak için, veya yeni hak talepleriyle, ortaya çıkan örgütlerin siyasi ağırlığını azaltması. Bu siyasi ağırlığı zayıflatan önemli bir unsur da, iktidara örgütlü kesimlere karşı sosyal haklardan tamamen yoksun kesimi kullanma imkanı vermesi. Bu bağlamda, “asıl halk”ı ikinci kesimin oluşturduğu gibi bir fikir temelinde, “sendikaların bir işçi aristokrasisini temsil ettikleri”, “meslek örgütlerinin halkı değil kendi çıkarlarını düşünmeleri” gibi suçlamaların, sanki çıkar mücadelesi gayrı meşru bir şeymiş gibi, ortaya konulabildiklerini biliyoruz. 12 Eylül darbe rejiminden kalma bir mevzuatla işçi sendikalarının nasıl etkisizleştirildikleriyle, memur sendikalarının grev hakkına sahip olmamaları yüzünden kamu sendikacılığının nasıl kağıt üzerinde kaldığıyla ilgili soruların gündeme getirilmesi bile zorlaşıyor ve demokratik bir toplumda kabul edilmesi mümkün olmayan bir durum, pek zorlukla karşılanmadan sürdürülebiliyor.

Bu ay tanık olduğumuz eylemler, varolan mevzuatla grev hakları engellenmiş olan memur sendikalarının ortaya koydukları son derece meşru sivil itaatsizlik örneğiyle birlikte, örgütlü demokratik toplumlarda devlet-vatandaş ilişkilerinin, yardımseverlik üzerinden değil hak talepleri temelinde biçimlenmesi gerektiğine işaret ettiler. Hükümetin reform tasarısını örgütlü kesimlerle konuşarak yeniden gözden geçirmeyi kabul edeceği yolundaki demeçleriyle, Türkiye’de pek alışılmamış bir demokratik siyasi ortam oluşabileceği yolunda ümitler belirdi. Siyasi yetkililerin hangi hayırsever girişimlerle ortaklaşa kime ne kadar sadaka dağıttıklarıyla belirlenmesi mümkün olmayan bir demokratik siyaset biçimi olabileceği görüldü.

Ama görülmesi gereken bir şey daha var. Bu tür bir demokratik siyaset ortamının yerleşebilmesi için, iki şey daha gerekli. Önce, demokrasinin oy çokluğu ilkesinin ve “sınıfsız, imtiyazsız, kaynaşmış bir kitleyiz” anlayışının içerdiği ulusal çıkar kavramının ötesinde, farklı çıkar gruplarının hak mücadeleleri temelinde biçimlenen bir siyasi düzen olduğu fikrinin anlaşılması ve kabul edilmesi gerekiyor. Bugün iş başında bulunan hükümetin bu fikri benimsemesi epey vakit alabilir. İkincisi, ancak hak sahibi vatandaşların katılımıyla gerçekleşebilecek olan demokratik süreçlerin, toplumun bütün fertlerinin hak sahibi vatandaşlar haline gelmesini gerektirdiğini görmek gerekiyor. Çalışanların yarısı sosyal güvenlik kapsamı dışında kalmaya ve sosyal yardımlar hak-temelli, formel bir nitelik kazanmadığı ölçüde, devlet-vatandaş ilişkisinin, dolayısıyla siyasetin mantığını değiştirmek pek kolay olmayabilir. Sanıyorum sendikaların ve meslek örgütlerinin bunu dikkate almaları gerekiyor. Bu örgütlerin haklı taleplerinin benimsenmesi ve kabul edilmesi için son eylemler gibi eylemlere başvurmaya devam etmeleri gerekebilir. Ama bunu yaparken, toplumsal meşruiyet zeminlerini güçlendirmek için kendi tabanları dışındaki kesimlerin durumunu da dikkate almak zorundalar. Eğer sosyal hak mücadelesini herkesin sosyal haklara sahip olması için, sağlık ve emeklilik hakkının herkesi hakkı olması, sosyal yardımların bir vatandaşlık hakkına dönüşmesi için girişilen bir mücadele olarak görüp sürdürmeye başlarlarsa, hem edinilmiş hakların korunması, hem de demokrasinin işleyişi açısından çok daha sağlam bir zemin oluşmasını sağlayabilirler. Ve bunu sadece onlar sağlayabilirler.

ayşe buğra-radikal 2-22 mart 2008

Meclis gündeminde bulunan SSGSS Tasarısı’nda Emek Platformu ile bakanlık kısmi uzlaşma sağladı
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) Tasarısı üzerinde, Çalışma Bakanı Faruk Çelik başkanlığında Emek Platformu heyeti ile yapılan 5 saatlik toplantıdan temel parametreler dışında kısmi anlaşma sağlandı. TİSK’in katılmasının da dikkat çektiği toplantı sonunda konuşan Bakan Çelik, “Dört dörtlük bir uzlaşma olmaz” dedi.
Türk-İş Genel Başkanı Mustafa Kumlu, DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi, Hak-İş Genel Başkanı Salim Uslu, Kamu-Sen Genel Başkanı Bircan Akyıldız, KESK Genel Başkanı İsmail Hakkı Tombul, TBB Başkanı Gençay Gürsoy, TİSK Başkanı Tuğrul Kudatgobilik, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkan Vekili Tahsin Güney ile bakanlık bürokratları ve konfederasyonların uzmanlarının katılımı ile önceki gün yapılan toplantı gece geç saatlere kadar sürdü. Toplantı sonunda EP üyeleri ile birlikte basının karşısına çıkan Bakan Çelik, “birçok noktada mutabakata vardıklarını” söyledi.
‘Dört dörtlük mutabakat yok’
Bütün sendikalarla aynı ölçüde uzlaşma olmayacağını savunan Çelik, “Böylesi bir konuda dört dörtlük bir mutabakat mümkün değildir. Önemli konularda mutabakata vardık, ama varamadığımız konular da oldu” diye konuştu. Üzerinde mutabakata vardıkları maddeleri, “Prim gün sayısının 7 bin 200 gün olması, aylık bağlama oranları, diş protezleri, sağlık meslek örgütlerinin kurullarda yer alması” olarak sıralayan Çelik, güncelleme katsayısının yüzde 30 değil, yüzde 100 olarak uygulanmasına ilişkin öneriyi, “temel parametrelerde adım atamadıkları” savunması ile kabul edemediklerini söyledi. Fiili hizmet zamları konusunda bilimsel verileri dikkate aldıklarını öne süren Bakan Çelik, teknolojik gelişmeler nedeniyle, fiili hizmet zammı kapsamı dışına çıkardıkları mesleklerin risk taşımadığını öne sürdü. Çelik, netice itibariyle sosyal tarafların daha önce kendilerine 19 madde halinde ilettikleri konuların büyük bir çoğunluğunda mutabakat sağladıklarını iddia etti. Bir soru üzerine Çelik, tasarının bu hafta Meclis Genel Kurulu’na geleceğini söyledi.
Kumlu: Büyük ölçüde anlaştık
EP Dönem Sözcüsü, Türk-İş Genel Başkanı Mustafa Kumlu da “yüzde 80-90 oranında mutabakat sağladıklarını” belirterek, “temsil ettikleri insanların haksızlığa uğramamaları için uğraştıklarını, bağcıyı dövmek değil, üzüm yemek niyetinde olduklarını söyledi. “Sosyal güvenlik sisteminde bir değişimin gerekli olduğunu” ifade ettiklerini belirten Kumlu, “Emek Platformu bileşenleri olarak 19 maddelik önerilerde bulunduk. Bugüne kadar 2-3 hususta mutabakat sağlayamadık, ama inanıyor ve ümit ediyorum ki, bu hususları genel kurul aşamasında Sayın Bakan ve yetkililer gözden geçirecekler, biz de takip edeceğiz” dedi.
“Yaş”, “güncelleme katsayısı” ve “fiili hizmet zammı” konularında mutabakat sağlanamadığını belirterek, genel kurul aşamasında bu konularda görüşmelerinin devam edeceğini kaydeden Kumlu, “65 yaş kararı olmazsa olmaz taleplerinizdendi. 65 yaş talebiniz olmadığı halde eylemlerinizden vazgeçecek misiniz” sorusunu ise “Verdiğimiz tekliflerde büyük ölçüde, yüzde 80-90 oranında mutabakat sağladık. Güncelleme katsayısı, 65 yaş ve fiili hizmet zammında mutabakat sağlanamadı. Bunu da zaman içinde izleyeceğiz, takip edeceğiz” diye geçiştirdi.
Toplantıya katılımı, “bakanlığın, Emek Platformu’nu bölmek için uyguladığı bir taktik” olarak yorumlayan TİSK Başkanı Tuğrul Kudatgobilik de, “sosyal güvenlikte dünyanın bile gıpta edeceği bir noktaya geldiklerini” ileri sürdü. (Ankara/EVRENSEL)

Yasada gelinen son durum

1- Halen kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan yaş sınırının kademeli olarak kadın ve erkeklerde 65’e; 7 bin olan prim gün sayısının 9 bin güne çıkarılmasında kısmi anlaşma sağlandı. Bakanlık 65 yaşta ısrar ederken, prim gün sayısı SSK’lılar için 7 bin 200 olacak. Memurlar ve Bağ-Kur’lular için ise halen uygulamadaki gibi 9 bin gün kalacak.
2- Halen fiili hizmet zammından yararlanan çalışanların bu hakları bazı sektörlerde ellerinden alınıyor. Bakanlık, ağır ve tehlikeli işler tüzüğünde sayılan meslekler dışındakilere fiili hizmet zammını sistemin kaldırmayacağı iddiası ile bu maddede taleplere yanaşmadı.
3- Malullük ve ölüm aylığı hak etmek için öngörülen 10 yıl sigortalılık ve 1800 prim gün sayısında, eski haline dönülerek 5 yıl sigortalılık ve 900 gün prim ödenmesi yeterli sayıldı.
4- Aylık bağlama oranı bu yasanın yürürlüğe girmesinden sonra işe girecekler için yüzde 2’ye düşürüldü, ki bu, emekli maaşlarının yüzde 40’lar düzeyinde düşmesi anlamına gelecek. Mevcutlar için ise 10 yıllık süre baz alınarak, 10 yıllık sigortalılar için maaş bağlama oranı yüzde 3.5, 10 yıldan arta kalanlar ya da 10 yılı dolduramayanlar için yüzde 3, yeni yasa ile geçecek süreler için yüzde 2 olarak uygulanacak.
5- Emekli aylıklarının hesaplanmasına ilişkin kazançların güncel erimesinde kullanılacak katsayının belirlenmesinde refah payının yüzde 100’ü yerine, yüzde 30’u dikkate alınacak. Emekli maaşlarının büyümeden pay alamamasına neden olan bu konuda, bakanlık hiçbir esneklik göstermedi.
6- İş kazası ve meslek hastalığı sonucu yüzde 25 ve daha yüksek oranda sakat kalan çalışanlara bağlanan sürekli iş göremezlik gelirinin alt sınırı tasarı ile kaldırılırken, EP’in önerisinin daha altında bir alt sınır kondu.
7- Alt sınır aylığı düşürüldüğünden, özellikle mevsimlik, geçici süreli ve yarı zamanlı çalışanlara, daha az aylık almakla karşı karşıya kalmamaları için EP’in önerdiği yüzde 45’lik alt sınırın altında bir sınır kondu.
8- Çalışan ve ölüm geliri-aylığı alan çocuksuz dul eş aylığı, yüzde 75’ten yüzde 50’ye düşürülürken, bakanlık EP’in bu konudaki yüzde 75 oranının kalması önerisini kabul etmedi.
9- Emekli aylıklarının yükseltilmesinde yalnızca enflasyon oranındaki artış dikkate alınacağından, emekli, dul ve yetimlere refahtan pay verilmeyecek. “Enflasyon oranındaki artışla birlikte önceki yılda gerçekleşen gelişme hızı oranının dikkate alınması” önerisi bakanlıkça kabul edilmedi.
10- Asgari ücretin üçte biri tutarında, altı ay süreyle verilmesi kabul edilen emzirme yardımı, bir defaya mahsus olarak düzenlenmektedir. Emzirme yardımının süre ve miktarını belirleme yetkisi kurula bırakıldı.
11- Asgari ücretin üç katı tutarında verilmesi kabul edilen cenaze yardımı bir asgari ücret tutarına indirilmektedir. Miktarı belirleme yetkisi kurula bırakıldı.
12- Yetim kız çocukları için ödenmekte olan evlenme yardımı (çeyiz parası) yetim aylığının 24 katı tutarından 12 katına düşürülmektedir. EP’in önerisi doğrultusunda 24 katı tutarı kabul edilirken, mevcut uygulamadaki dul eşe evlenme yardımı kaldırıldı.
13- Çalışanlar ile emekli, dul ve yetimlerin yararlanacakları sağlık hizmetlerine ilişkin tedavi yöntemleri, ilaç ve tıbbi malzemelerin miktar ve sürelerini belirleme yetkisinin kurum yönetimine bırakılması EP tarafından da kabul edilirken, meslek örgütlerinin kurulda söz ve karar sahibi olması önerisi getirildi. Bakanlık söz verdi, ancak meslek örgütlerinin kurulda yer almasının şekli netleşmedi.
14- Diş protezlerine yaş sınırı getirilerek 18 yaşını doldurmamış veya 45 yaşından gün almamış kişiler protez bedelinin yüzde 50’sini cepten ödeyecektir. EP’in isteği doğrultusunda yaş ve bedelin yüzde 50’sini ödeme zorunluluğu kaldırıldı.
15- Çalışanlar ile emekli dul ve yetimler, özel hastanelerden yararlanmak için sağlık hizmeti bedelinin yüzde 20’sini cepten ödeyecektir. EP’in yüzde 20 katkı payının kaldırılması önerisi kabul edilmedi.
16- Sosyal Güvenlik Kurumu’nun oluşturacağı bir komisyonun belirleyeceği tedavi yöntemleri dışındakilere, üç katına kadar fark ücreti ödenmesi öngörülmektedir. Platformun, fark ücretinin kaldırılması önerisi kabul edilmedi.
17- Muayene ve tedaviler için şimdilik 2 YTL; protez, ortez ve ilaç bedelleri için yüzde 10 ve yüzde 20 oranında değişen oranlarda katılım payı ödenecektir. EP’in katılım payı alınmaması önerisi kabul edilmedi.
18- Çalışması sona eren sigortalılardan, önceki yıl içinde 90 gün prim ödeyenlerin kendileri, 120 gün prim ödeyenlerin ise kendileri ile birlikte bakmakla yükümlü oldukları kişilerin, 6 ay süreyle sağlık yardımlarından yararlanma hakkı kaldırılırken, EP’in 6 aylık süre önerisine rağmen 3 aylık sürede anlaşma sağlandı.
19- GSS primlerini devletin ödeyeceği kişiler için asgari ücretin üçte biri olarak belirlenen yoksulluk sınırının, ülke şartlarına göre yükseltilmesine yönelik EP’in talebi kabul edilmedi. Bu duruma göre 202 YTL geliri olandan GSS primi kesilecek. Yeşil kartlar 2 yıllık sürenin sonunda kalkacak, yeşil kartlılar da GSS primi ödemek zorunda kalacak.

Sultan Özer (evrensel)

En azından şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki: sağlık ve sosyal güvenliği tamamen bütçeden finanse etmekle yeni SSGSS arasında primler/vergiler düzeyinde önemli bir finansman farkı yoktur. Konu, vergi, bütçe, prim vs. değil; sağlık ve sosyal güvenliğin kim tarafından (emek mi sermaye mi?) ne ölçüde finanse edileceği sorunuysa yeni SSGSS emekçiler açısından en azından finansman düzeyinde ‘sağlık ve sosyal güvenlik devlet bütçesinden finanse edilsin’ tezinden daha geri değildir. Kapitalizmin Yeniden Üretimi ve Ücret: Konumuz SSGSS olduğu için ücret meselesine yakından bakarak başlamamız gerekiyor. Kapitalist üretim süreci sonunda emeğin ‘emekçi için gerekli emek’ (yani emekçiye türlü biçimlerde ödenen ücret) ve kapitalistin karı olarak (+rant+faiz) iki parçaya ayrıldığını biliyoruz. Kapitalizm açısından ‘gerekli emek’ nedir? sorusuyla başladığımızda ücreti çözümleyebilir, ‘türlü biçimler’ nedir sorusunu sorduğumuzdaysa modern sigorta sistemlerini ele alabiliriz. Kapitalizm açısından ‘gerekli emek’ yani ücret, üretim sürecinin gereksindiği emekçinin yaşamını sürdürebilmesi ve yerine geçecek emekçiyi (yani çocuklarını) yetiştirebilmesi için gerekli meblağdır. Bunun üzerinde yapılan her ödeme kapitalist için kardan zarardır. Bu meblağın içinde emekçinin kendisini ve çocuklarını doyurabilmek ve barındırabilmek için yapacağı harcamalar yanında, kendisi ve çocuklarının sağlığı için yapacağı harcamalar, çocuklarının eğitimi için yapacağı harcamalar, çalışamaz hale geleceği yaşlılık günlerindeki geçimi için yapacağı harcamalar ve kendisini bir insan olarak algılamak için gereksindiği tüm diğer (kültürel, sosyal, keyfi vb.) harcamalar vb. tamamı yer alır. Dolayısıyla kapitalizmde emekçinin ücreti sorunu bir yandan kapitalizmin temel çelişkisinin konusu iken diğer yandan kapitalizmin yeniden üretimi sorununun da temel bir parçasıdır. Kapitalizm için amaç toplumsal ücreti tüm bileşenleriyle birlikte asgari noktada tutmaktır. Peki ama bu ‘asgari’ nasıl tayin edilecektir? Bu sorunun tek cevabı vardır: Sınıf mücadelesiyle. Mücadele ‘toplumsal ortalama karlar’ ile ‘toplumsal ortalama ücretler’ zeminindedir. Emeğin ve sermayenin bu mücadeledeki güçleri kendilerini birer sınıf olarak ne ölçüde örgütleyebildiklerine bağlıdır. Sosyal Sigorta ve Genel Sağlık Sigortası Yasası: Eğer toplumsal olaylara böyle bir noktadan bakıyorsanız SSGSS yasa tasarısının amacı da gayet açıktır: Sağlık ve sigorta üzerinden ortalama toplumsal ücreti aşağı, ortalama karı yukarı çekmek. Fakat SSGSS bunu yaparken kendisini bu günle sınırlandırmamakta önüne 50 yıllık bir perspektif koymaktadır. SSGSS bunu sağlamak için ikili bir starteji izlemektedir: Bir yandan bütün emekçiler için emeklilik gün sayıları ve emeklilik yaşı yükseltilmekte, diğer yandan kapitalizmin kendi ürünü olan yedek işgücü ordusunun ve Türkiye kapitalizmine özgü kayıtdışı çalıştırlan emekçilerin sağlık giderlerinin bir bölümünü de çalışan kayıtlı emekçiler üzerine yıkmaktadır. Böylelikle sermaye kendi yükümlülükleri için yeni bir şey yapmamakta, yeni bir kaynak ayırmamakta, bir bölüm yükümlülüğünü de kayıtlı emekçilerin üzerine yıkmış olmaktadır. Bu arada emekçileri de ustalıklı bir biçimde birkaç ayrı düzlemde bölmektedir. (1.düzlem: halen çalışmakta olan-yasadan sonra çalışmaya başlayacak emekçiler, 2. düzlem: kayıtlı emekçiler-kayıt dışı emekçiler, 3. düzlem: kamu çalışanı-bağımsız çalışanlar ve işçiler düzlemi (1)) SSGSS’deki Genel Sağlık Sigortası Neler Getiriyor? 1-Temel Teminat Paketiyle SGK’nın (Sosyal Güvenlik Kurumu’nun) verdiği hizmet daraltılıyor, tüm yararlanıcıların daha fazla cepten ödeme yapması isteniyor. 2-Katkı payları artırılıyor bu yolla da yine tüm yararlanıcıların daha fazla cepten ödeme yapması isteniyor. Bu iki yolla devlet çalışanların (işçi, memur ve bağımsız çalışan) ücretlerini (sosyal ücret olarak sağlık) aşağıya çekmiş oluyor. Fakat diğer yandan da: 3-Toplumun en düşük gelirli ve halen çoğu yeşil kartlı bölmesinin bir bölümü (yasaya göre asgari ücretin 1/3’ünden az gelirliler) SG şemsiyesine alınıyor. (Tablo-1) 4-18 yaş altı nüfusun tamamı bu arada borçlu bağımsız çalışanların çocukları da SG şemsiyesine alınıyor. (bkz. Tablo-1) Asgari ücretin 1/3’ünden daha az gelirlilerin primlerinin genel bütçeden karşılanması öngörülüyor. Demek ki bu kesimin GSS primlerine emek ve sermaye bütçeye katkıları oranında katılmış oluyorlar. Diğer yandan 18 yaş altı nüfus içinse prim şartı aranmayacağı söyleniyor. Öyleyse emek ve sermaye SGK’na katkıları ölçüsünde 18 yaş altı nüfusun primlerini de ödemiş oluyor. Buna daha yakından baktığımızda GSS’de ücretliler için ödenecek toplam %12.5 (brüt ücretin %12.5’u) primin 5 puanının işçi (yani emek) 7,5 puanının ise işveren (yani sermaye) tarafından ödeneceğini görüyoruz. Buradan hareketle SGK bütçesinin %16,5 Bağımsız Çalışanlar, %50,1 sermaye, %33,4 emekçiler tarafından ödenecek diye düşünebiliriz. (bkz. SGK Bülteni 2006 verileri: Gelirler) Demek ki devlet yeni SSGSS ile çalışanların ücretini aslen üç yolla azaltıyor. 1-Ücretliler ve bağımsız çalışanlarıngelirlerinin bir bölümünü sağlık katkı payları ve özel hastanelerin alacağı farklar yoluyla sermayeye aktararak 2-Ücretlilerin ödediği vergilerin bir bölümünü SGK yoluyla toplumun en düşük gelirli kesimine aktararak (SG kapsamı dışında ve geliri asgari ücretin 1/3’ünden daha az olanlar) 3-Ücretlilerin ödediği ve ücretliler için sermaye tarafından ödenen primlerin bir bölümünü de bağımsız çalışanların bir bölümüne (borçlu bağımsız çalışanların 18 yaş altı çocukları) aktararak. Sağlık Ve Sosyal Güvenlik Bütçeden Finanse Edilse Ne Olur? Türkiye’deki bütçenin vergi gelirlerine bakıldığında kabaca şöyle bir tablo ortaya çıkıyor. Gelir vergilerinin emekçiler ve bağımsız çalışanlar tarafından ödendiğini biliyoruz. Sermayenin katkısı ise tüketimi ve yatırımları sırasında ödediği vergilerden, kurumlar vergisinden ve servet vergisine katkısından (çünkü bu kalemin önemli bölümü de özel araç vergisi) oluşuyor. Bilindiği gibi gelirden kesilen verginin oranı yıllık brüt gelirin toplam miktarına göre (7500 YTL’ye kadar %15, 7500-18.000 arası %20, 18.000-44.000 arası %27, 44.000 ve üzeri ise %35) degismektedir. Yukaridaki rakamlar bu oranlarla uyumludur. Ücretliler 2006 yılında GSYIH’nin %26.3’ü=151.278 milyon YTL (GSYIH 575.205 milyon YTL)kadar gelir elde etmiş ve buna karsilik tahminen 24.200 milyon YTL’yi gelir vergisi olarak (Bağımsız çalışanların gelir vergisindeki payının SGK gelirlerindeki payı kadar olduğunu varsayarak kalan miktarın ücretliler tarafından gelirlerinden %20’si oranında ödendiğini düşünebiliriz), tahminen 19.061 milyon YTL’yi de(Sigorta ve vergi kesintilerinden sonra kalan tahmini gelirlerinin %18’i) de dolayli vergi olarak devlete geri ödemişlerdir diye tahmin edebiliriz. Buna karsilik sermaye aynı yıl tahminen; ödedigi 43.837 milyon YTL’lik dolayli vergiye karsilik (bağımsız çalışanların gelir vergisi, dolaylı vergi hesabının da ücretlilerle aynı olduğunu varsayarak) sadece 14.275 milyon YTL gelir vergisi (kurumlar vergisi) ödemektedir. Demek ki 2006 yılında emeğin ödediği her 1 birimlik vergiye karşılık sermaye tahminen 1,34 birim vergi ödemiştir diyebiliriz. Bilindiği gibi SSGSS’de emekçinin ücreti üzerinden %12,5 sağlık sigortası primi kesilmekte bunun %5’i işçiden %7,5’u ise işverenden tahsil edilmektedir. Yaşlılık, malüllük ve ölüm sigorta kolları için ise oranlar %9 ve %11’dir. Kısa vadeli sigorta kollarında ise tamamı işveren tarafından ödenecek %1-6,5 arası bir prim ve işsizlik sigortası için de %2 işveren %1 devlet tarafından ödenen prim oranları sözkonusudur. Demek ki SSGSS Tasarısındaki toplam primler sözkonusu olduğunda emekçinin ödeyeceği 1 birimlik prime karşılık işveren 1,54 birimlik prim ödeyecektir. En azından şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki: sağlık ve sosyal güvenliği tamamen bütçeden finanse etmekle yeni SSGSS arasında primler/vergiler düzeyinde önemli bir finansman farkı yoktur. Konu, vergi, bütçe, prim vs. değil; sağlık ve sosyal güvenliğin kim tarafından ne ölçüde finanse edileceği sorunuysa yeni SSGSS emekçiler açısından en azından finansman düzeyinde ‘sağlık ve sosyal güvenlik devlet bütçesinden finanse edilsin’ tezinden daha geri değildir. Emekçilerin amacı sağlık ve sosyal güvenliğin tamamen sermaye tarafından finanse edilmesini sağlamaktır. Emeklilik prim ödeme günsayıları ve yaş sınırının aşağıya çekilmesi muhakkak talep edilecek, SSGSS’nin yaratacağı diğer sigorta kayıplarına karşı da mücadele edilecektir. Ama yeni SSGSS’nin finansmanı ve tasarısının ‘genel sağlık sigortası’ karşısında öne sürülmesi gereken talepler ‘devlet bütçesinden finansman’ değil aşağıdakiler ya da benzerleri olmalıdır. 1-SGK gelirlerini oluşturacak primlerin tamamı işverenler tarafından ödenmelidir. Çalışanlardan prim kesme uygulamasına son verilmelidir. İşverenlerin ödeyecekleri primler sadece kendileri hesabına çalışan işçiler için ödeyecekleri primlerden ibaret olmamalı gelir ve servetlerine orantılı bir ‘ek prim’i de (çalışamayanlar yani kendi eserleri olan yedek işgücü ordusu için) içermelidir. (Yeni yasayla Rahmi Koç asgari ücretli bir işçinin ancak 6,5 katı prim ödeyecektir. Oysa serveti bunun çok çok üzerindedir.) Bağımsız çalışanlar ise sermayenin işçiler için ödediği oranda bir primi kendi gelirlerinden ödemelidir. 2-SGK çalışan çalışmayan herkese eşit sağlık hizmeti sunmalı, SGK’dan hizmet almak için nüfus cüzdanı yeterli olmalıdır. 3-Sağlık hizmetlerinin sunumunda hastalardan asla katkı payı alınamamalıdır. 4-Teminat paketi vb. ortadan kaldırılmalıdır. 5-Sağlık ve sosyal güvenlik için yapılan bütçe katkısı en fazla’da eşitlenmelidir. (Bu katkı BAĞ-KUR’lular, kamu çalışanları ve SSK’lılar arasındaki eşitsizliği arttırmamalı eşitliğe hizmet etmelidir.) bkz. dipnot 6-Özel hastanelerin fark ücreti vb. adlar altındaki ek ücret uygulamasına son verilmeli, bunu kabul etmeyen kişi ve kurumlarla SGK anlaşma yapamamalıdır. Dr. Ahmet Tellioğlu dr.ahmet.tellioglu@gmail.com 1. SGK’nın verilerine bakıldığında sağlık hizmetlerinden en fazla yararlanan kesimin kamu emekçileri olduğu, bunu serbest çalışanlar (borçsuz BAĞ-KUR’lular ile emekli BAĞ-KUR’lular) ve hizmet akdi ile çalışanların (SSK’lı işçiler) izlediği görülmektedir. Oysa kişi başına yapılan ödemeler ve devlet katkısı sözkonusu olduğunda: en büyük katkı BAĞ-KUR’lulara (borçsuz Bağ-Kur’lular ve emekli BAĞ-KUR’lular), sonra kamu çalışanlarına (çalışan ve emekli) ve en son işçilere (çalışan ve emekli) yapılmaktadır. sendika.org

Bu kısa yazı, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) yasa taslağının ayrıntılı bir değerlendirmesinden çok, taslağı ekonomik ve politik bağlamına yerleştirmeyi ve kadınları ilgilendiren birkaç maddesinden hareketle sosyal güvenlik düzenlemeleriyle feminist politika bağlantısına kısaca bakmayı hedefliyor.

Daha somut olarak ifade etmek gerekirse bu yazıdan muradım, sosyal güvenlik düzenlemelerinde kadınların genellikle sıkıştırıldığı soyut eşitlikçilik/farklılıkçılık ikileminin bu taslakta kendini nasıl ortaya koyduğunu ve bunun nasıl aşılabileceğini tartışmaya açmak.

Taslağın içine yerleştiği bağlam: Neoliberalizm

SSGSS’yi dünya ölçeğindeki neoliberal politikalar bağlamına yerleştirdiğimizde ilk göze çarpan olgu şu: Bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’de de sosyal güvenlik giderek, insanların hep daha çok çalışarak, daha çok prim ödeyerek kendilerinin finanse ettikleri bir şey haline geliyor.

Yeni yasa taslağının özünü oluşturan da bu. Aslında sosyal güvenliğin insanların hastalık, yaşlılık, işsizlik, düşkünlük, yoksulluk dönemleri için bir güvence olması gerekirken, günümüzdeki baskın eğilim ve bu yasanın mantığı neredeyse tam tersi yönde: İnsanların böyle dönemlerini hep çalışarak, daha çok çalışarak karşılamaları öngörülmekte. Mevcut yasa taslağı, emeklilik yaşını kadınlar ve erkekler için eşitleyerek yukarı çekiyor ve gerekli prim ödeme gün sayısını yükseltiyor. Böylelikle de çalışmanın yaşlılığa doğru yayılmasının yolunu açıyor.

Öte yandan, bu yasanın içine yerleştiği neoliberal politikalar bağlamının bir ayağını da mikro kredi türünden uygulamalar oluşturmakta: Yoksulların sosyal güvenlikten yararlanmaları yerine, özellikle de bu uygulamaların hedefini oluşturan kadınların yoksulluk karşısında kendi başlarının çaresine bakabilecek hale getirilmelerini öngörüyor bu politikalar. Aslında mikro krediler, yoksulluk sınırlarının sürdürülebilir bir düzeyde tutulması için kadınların, ailelerinin bakımının ötesinde geçimlerini de üstlenmek zorunda bırakılmaları anlamına geliyor. Yine dünyadaki kimi uygulamalar (örneğin Amerika Birleşik Devletleri), sosyal güvenlik politikalarının artık işsizlik güvencesinin de çalışarak ödenecek bir şey haline getirdiğini gösteriyor: İşsizlik ödentisi yerine, işsizlerin artık kendilerine, kamu işletmelerinde vb. bulunan çok düşük ücretli işlerde çalışmaları beklenmekte.

Genel olarak günümüzdeki baskın “sosyal güven(siz)lik” mantığını şöyle nitelendirmek mümkün: Toplumsal dayanışmanın yerini, bireylerin kendi çabalarıyla, daha çok çalışarak kendi güvenliklerini sağlamalarının alması… Her tür destek ve gelir için çalışmanın bir önkoşul olması; her tür gelirin birebir çalışmaya bağlanması… Devletin vatandaşları desteklemesi yerine çalışanların bireysel olarak kendi güvenliklerini sağlamaya çabalamaları… İnsanların “güçlendirilerek” (kredi verilerek!!!) güvenliklerini kendi ellerinde tutan “özerk bireyler” haline getirilmeleri söyleminin ardında olan biten, aslında sosyal güvenliğin bireylerin sorumluluğuna bırakılması, sosyal politikaların bireyselleştirilmesinden başka bir şey değil. Mevcut yasa taslağı liberalizmin soyut eşitlik anlayışının, bireyciliğinin damgasını taşımakta: Kadınlar için her tür koruyucu önlemden bireysel özerkleşmeye, soyut eşitlikçiliğe doğru bir gidiş söz konusu. Kız çocukların yetim maaşlarının erkeklerle eşitlenerek, okuyorlarsa 25, okumuyorlarsa 18 yaşında kesilmesinin öngörülmesi; doğum izni ücretinin düşürülmesi; emzirme yardımı süresinin azaltılması, hep “cinsiyetsiz bireylerin eşitliği” anlayışının şekillendirdiği düzenlemeler. Bunun feminist dile tercümesi ise, kadınların bakım emeğinin tamamen yok sayılması. Ne var ki, öte yanda sağlık ve eğitim sisteminin özelleştirilmesi ve taşeronlaştırılması kadınların bakım yükünün, karşılıksız emeğinin artması demek. Eski yasa kadınların aileye bağımlılıklarını ve ev dışında çalışmayacaklarını öngörürken, yeni yasa taslağıyla bir yandan kadınların karşılıksız ev emeğinin miktarı artarken, diğer yandan da ev dışında çalışacakları varsayılıyor. Yine emeklilik yaşının ve prim ödeme gün sayısının erkeklerinkiyle eşitlenmesi, kadınlar için emekliliği neredeyse olanaksız hale getiriyor. Geç emeklilik ve uzun prim ödeme süreleri, erkeklerin yaşam örüntülerini temel alan ve kesintisiz, tam zamanlı bir çalışma biçimine dayanan düzenlemeler. Başka bir deyişle, bakım yükünden özgürleşmiş bireyleri varsayan bir yaklaşım söz konusu burada. Kısacası, bu taslak, kadınların bakım yükünü arttırırken onlara bakım yükü olmayan özerk bireylermiş (erkekler gibiymiş) gibi davranıyor. Ve kadınlar için sağlık güvencesini ve emekliliği olanaksızlaştırıyor.

Soyut eşitlikçilik/farklılıkçılık kıskacı

Patriyarkal kapitalizmde sosyal güvenlik sistemlerini genellikle iki mantık belirler: Bunlardan biri ve son 25-30 yıla kadar baskın olanı, kadınların bakıcılık, annelik kimliğini vurgulayan ve kadınları bu kimliğe hapseden farklılıkçı mantıktır. Son dönemde giderek öne çıkan mantık ise, cinsiyetsiz soyut bireylerin eşitliğine dayalı liberal eşitlik anlayışıdır. Kadınlar genellikle bu iki mantığın arasına sıkıştırılır; kadınların önüne bireysel özgürleşme/koruyuculuk ya da soyut eşitlik/farklılık birer ikilem olarak sürülür: Kadınlar ya bakıcı-anne kimliğine hapsolmaya razı olmak zorunda bırakılırlar; ya da karşılıksız ev emekleri görünmezden gelinerek cinsiyetsiz-soyut bireylerin eşitliği yanılsamasına itilirler. Bu durumda özgürleşmek, özerkleşmek adına eşitsiz, güvencesiz bir rekabet ortamına sürülmüş olurlar.

Bazı somut örnekler üzerinden bu iki mantığa daha yakından bakacak olursak: ABD’de son döneme kadar yürürlükte olan sosyal güvenlik düzenlemeleri, bu iki mantığın birlikte işlediği iki ayaklı bir sistem oluşturuyordu. Bu ayaklardan ilki, uzun süreli ve istikrarlı çalışan “üretken vatandaşlara” yönelik sigorta sistemiydi. “Çalışan vatandaşlar” bir hak olarak sağlık ve emeklilik sigortasına kavuşuyorlardı. Bu vatandaşların büyük çoğunluğu, bakım yükünden özgürleşmiş olduğu için istikrarlı bir çalışma yaşamı olabilen erkeklerden oluşuyordu. Sistemin bu ayağı tümüyle soyut eşitlikçi bir mantığa dayalıydı: Kadınların bakım yüklerinin azaltılması için devlet hiçbir önlem almıyordu. İstikrarlı çalışan vatandaşları kayıran bir sistemdi bu.

Buna karşılık, karşılıksız bakım emeği harcamak zorunda olanlar, bu yüzden uzun süreli ve istikrarlı bir çalışma yaşamı olamayanlar, yani kadınlar, yaşlı kadınlar, yalnız anneler vb için, sistemin ikinci bir ayağı vardı: Sosyal güvenlik “hakları” değil, çalışan vatandaşların ödediği vergilerden oluşturulmuş “yardım” programları. Bu tür sosyal yardım programlarının yardımı alacak kişileri nasıl mercek altına yatırdığı, etiketlediği, damgaladığı, suçladığı hep bilinir. Harcamış oldukları karşılıksız bakım emeği için kadınlar bu tür bir ödüllendirmeye layık görülüyorlardı: Çalışan, üretken vatandaşların ödedikleri vergilerden yararlanan asalak, bakıcı vatandaşlar! Çalışanlar ve yardıma muhtaç olanlar (bakıcılar) olarak vatandaşları iki kategoriye ayıran bu sistem bu niteliğiyle ise farklılıkçıydı. Daha önce de değindiğim gibi, son dönemde sistemin yardım ayağı giderek çökmekte ve sosyal yardım alabilmek için de çalışma yükümlülüğü getirilmekte.

Fransa’da son döneme kadar yürürlükte olan sosyal güvenlik düzenlemeleri ise, bir bakıma kadınların harcadığı karşılıksız bakım emeğini bir sosyal hak olarak ödüllendirmeye yönelikti. Kadınlar ev dışında ücret karşılığı çalışmaya özendirilmiyorlar, farklılıkçı bir mantıkla bakıcı vatandaşlar olarak destek görüyorlardı. Annelik ödentileri vb bu mantıkta birer sosyal hak olarak görülüyordu. Bu farklılıkçı sistem kadınları, annelikte uzmanlaşmaya, bakıcı kimliklerine hapsolmaya itiyordu. Annelik kadınlara neredeyse bir meslek olarak sunulmuş oluyordu. Son dönemde, kadın iş gücünden yararlanma ve kadın emeğini istihdam etme politikaları uyarınca, kadınların annelik ödentilerinin yerini giderek kadınlara ödenecek çocuk bakımı/bakıcısı ödentileri almakta.

Ünlü İsveç örneğinde ise, hem kadınların bakıcılıklarının bir biçimde ödüllendirildiği hem de dışarıda çalışmalarını kolaylaştıracak bir sistem söz konusuydu. Ücretli doğum izninin bir ebeveyn hakkı olduğu bu sistemde doğum izninin ister anne ister baba kullanıyordu ve çocuk bakan ebeveyn için cinsiyetten bağımsız ödenekler vardı. Kısacası, bütün vatandaşların hem bakıcı hem çalışanlar olarak görüldüğü bir sistemdi bu. Bakıcılık konusunda, cinsiyetli olmayan, yansız önlemlerin alınmış olması bu sistemin ayırıcı özelliğiydi. Ne var ki, iş gücü piyasasındaki patriyarkal yapılanmada köklü dönüşümlerin olmadığı bir durumda bu, kadınlar için çifte iş yükü anlamına geliyordu. Kadınların siyasete, çalışma yaşamına katılımı artıyor, ama iş gücü piyasasındaki eşitsizlikler sürdüğü ölçüde doğum izninden, bakıcılık ödentilerinden yararlanmaya genellikle ücret ve çalışma koşulları daha kötü olan kadınlar aday oluyordu. Bu sistem de bir bakıma, bütün vatandaşlara eşitmiş gibi davranan ve cinsiyetsiz vatandaşların eşitliğini varsayan soyut eşitlikçi bir sistemdi.

Buna karşılık Norveç’te sadece babaların kullanabileceği ücretli babalık izni getirilmişti. Erkeklerin bakım ve ev işlerine özendirilmesi anlamına gelen bu yaklaşımın cinsiyetli bakışının, ev içinde kadınların karşılıksız emeğinin sınırlandırılması açısından daha sonuç alıcı olduğu yeterince açık olmalı. Nitekim son dönemde İsveç’te de babalık izni gündeme geldi.

Karşılıksız emeğin karşılığı olarak sosyal haklar

Feminist politika, sosyal güvenlik düzenlemelerini ve kadınların sosyal hak taleplerini soyut eşitlik/farklılık ya da bireysel özgürleşme/himayecilik ikileminden çıkarmak zorunda. Kadınların, bir yanda bir kimlik ve meslek olarak anneliğe hapsedilmekle, diğer yanda hiçbir destek olmaksızın özerk bireylermişçesine piyasaya sürülmek arasında seçim yapmak zorunda kalmayacakları bir politik perspektifin hareket noktası ise ancak kadınların karşılıksız ev emeği olabilir.

Ev kadınları ve anneler için sağlık ve emeklilik sigortası; kadınların farklılığı temelinde değil, bütün ailenin, kocanın, çocukların ve yaşlı-hasta aile yakınlarının karşılıksız olarak bakılmış olmalarının karşılığında kadınlara bir sosyal hak olarak sağlanmalıdır. Kadınlar için erkeklerden daha erken emeklilik hakkı da, aynı biçimde, kadınların yapmış oldukları çifte mesainin; ücretli işlerinin yanı sıra bütün hayatları boyunca karşılıksız ev emeği harcamış olmalarının karşılığıdır. Yine yarım ya da kısmi zamanlı çalışmanın emeklilik açısından tam zamanlı çalışma olarak sayılması, kadınlar aslında hiçbir zaman yarım zamanlı çalışmamış oldukları için gereklidir.

Ancak, bu düzenlemelerin kadınların iş gücüne katılımını kolaylaştıracak önlemlerle tamamlanması da gerekir: Kamusal bakım hizmetleri, babalık izni gibi bakım yükünün kadınların omuzlarından kalkmasını mümkün kılacak önlemlerle sosyal güvenlik düzenlemelerinin farklılıkçı bir doğrultuya girmesinin engellenmesi sağlanmalıdır. Sosyal hakları kadın emeğinin özgüllüğünden hareket ederek savunmak, kadınları eşitlik/farklılık kıskacından ve bunun getireceği savunmacı konumdan kurtarmanın tek yoludur: Hem kız çocukların erkeklerden farklı olan yetimlik haklarını savunmak, hem de aynı zamanda kadınların ücretli işgücüne katılımlarını sağlayacak önlemlerin alınmasını savunmak meşrudur, haklıdır, çünkü kadınlar ücretli iş gücüne katıldıkları zaman da emekleri karşılıksız ev emeğinin damgasını taşımaktadır.(*)

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) politikaları, bir yandan kadınların aileye bağımlılığını pekiştiriyor: Anayasa taslağında aileye tanınan ayrıcalıklı statü ile sağlık ve eğitim hizmetlerini özelleştirilmesi yoluyla bu hizmetlerin kadınlara yüklenmesi bunun en basit göstergeleri. Öbür yandan da, sosyal güvenlik düzenlemelerinde içkin olan bireyleşme ve cinsiyetsiz bireylerin eşitliği mantığı kadınları güvencesiz bireyler haline getiriyor.

Feminist politika bu mantığı tam tersine çevirmek zorunda: Feminizm, liberalizmin bireysel özerkleşmeye ve kadınların bireyler olarak güçlendirilmelerine dayanan cinsiyetsiz eşitlik söylemini benimseyemez. Hem bunu reddetmek zorundayız, hem de kadınların “farklılıkları” temelinde himaye edilmelerini öngören farklılıkçı mantığı. Savunmacı bir konuma sıkışmadan, erken emekliliği de, daha az prim ödemeyi de, ev kadınları ve anneler için sağlık ve emeklilik sigortasını da karşılığı verilmemiş emeğimizin karşılığı olarak talep etmeliyiz.

(*) Yetimlik maaşı ya da aile üyesi olarak alınacak herhangi bir ödenti konusunda birçok feministin kuşkuları var.

Gülnur Acar Savran-BİANET

Anayasa Mahkemesi tarafından birçok maddesi iptal edilen Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (SSGSS) demokratik muhalefetin tüm eleştirilerine rağmen tekrar TBMM'nin gündeminde. Emeklilik ve sağlık hakkını kısıtlayan bu kanun TBMM'de kabul edilirse hepimizi çok daha zor günler bekliyor.

Ülkenin ''kalkındığını, büyüme rekorları kırıldığını'' iddia edenlerin çıkardıkları yeni yasalarda nedense emekçilerin lehine tek bir madde bile bulunmuyor.

Talan edilen sosyal güvenlik fonlarındaki ''açıklar'' milyonları kayıt içine alarak giderileceğine, emeklilik yaşı yükseltilip, prim gün sayısı artırılıyor. Emekliliğimiz gasp ediliyor!

Sağlık hizmetinin her aşamasında sınırlama, katkı payı ve prim sistemi getirilip herkese ek sağlık vergisi konuyor.

Devletin tüm yurttaşlarına vermekle yükümlü olduğu ve bizlerden toplanan vergilerle finanse edilmesi gereken bu sosyal haklar bütçeye yük olarak yansıtılıyor.

Yarısı faiz ve rant gelirlerine aktarılan bütçede silah harcamaları olağanüstü boyutlara tırmandırılıyor.

Sağlığa ayrılan kaynak ise ne yazık ki %3 oranında kalıyor. Oysa sağlık ve sosyal güvenlik hakkı bizim ve çocuklarımızın bugünü ve geleceğini oluşturuyor.

AKP tarafından hazırlattırılan anayasa taslağında da, sosyal devletin önemli simgesi olan sağlık ve sosyal güvenlik hakları, tek bir maddeye indirgenmiştir. Oysa karşı çıktığımız 12 Eylül Anayasası’nda bile sağlık ve sosyal güvenlik hakları 56. maddeden ve 65. maddeye kadar on madde halinde düzenlenmiştir.

AKP'nin anayasa taslağının gerekçesinde asıl niyetin sosyal devletten liberal devlete geçiş olduğu satır aralarında gizlenmiş, sosyal yardıma vurgu yapılarak ''HAK YERİNE İANE'', ''SOSYAL DEVLET'' yerine ''SADAKA DEVLETİ'' anlayışı egemen kılınmaya çalışılmıştır.

BÜTÇEDEN AKTARMA ''KARA DELİK'' DEĞİL SOSYAL DEVLETİN GEREĞİDİR!

Sosyal güvenlik, gelirin yeniden dağılımı demektir. Varlıklı sınıflardan dar gelirli, yoksul kesimlere aktarma yapma amacını taşır.

Türkiye gelir dağılımının iyice bozuk olduğu ülkeler içinde yer almaktadır. Ülkemizde en zengin yüzde 20’lik kesim, milli gelirin neredeyse yarısını almaktayken en yoksul yüzde 20'lik kesimin aldığı pay ise yüzde 10 dolayındadır. Arada 5 kat fark vardır.

Sosyal güvenlik bir anlamda bu gelir adaletsizliğini düzeltmeyi amaçlayan mekanizmaların kullanılmasına hizmet eder. O nedenle bütçeden sosyal güvenliğe yapılan aktarma, hem gelir adaletsizliğinin düzeltilmesine yardımcı olacağı gibi hem de sosyal devlet olmanın bir gereğidir.

Sosyal güvenliğe yapılan aktarmayı ''AÇIK'' ya da ''KARA DELİK'' olarak nitelemek son derece yanlıştır.

Asgari ücret başta olmak üzere tüm ücretlilerin gelirleri neredeyse sabitlenirken, elektiriğinden suyuna, ulaşımından barınmasına kadar her şey pahalanıyor. Her şey piyasanın, sermayenin, IMF’nin talepleri doğrultusunda seyrediyor.

Oysa bu ülkenin tüm zenginliklerini biz yaratıyoruz. Yolsuzluk, suistimaller ve sömürü ortadan kaldırıldığında bu kaynaklar herkese emeklilik ve sağlık hakkını da içeren insanca bir yaşam sunmaya yeterlidir.

Emek ve meslek örgütleri olarak; haklarına sahip çıkma duyarlılığındaki herkesi iktidarın bu saldırgan yasalarına karşı ortak mücadeleye çağırıyoruz.

Başbakana duyurulur; ''SAĞLIKTA KIYAMET BU SENE KOPAR!''

(taraf-20mart2008)

ATİNA - Yunanistan, sağcı Kostas Karamanlis hükümetinin sosyal güvenlik reformu tasarısını protesto için aralıktan beri üçüncü kez genel greve gitti. Dün 2.5 milyon çalışanı temsil eden Yunanistan İşçi Sendikaları Konfederasyonu (GSEE) ile Yunanistan Kamu Çalışanları Konfederasyonu'nun (ADEDY) çağrısıyla tüm kamu ve özel sektör çalışanlarının, yani milyonlarca kişinin 24 saat boyunca iş bırakması hayatı felç etti. Atina'nın merkezinde greve destek için düzenlenen gösterilerde de polisle ufak çaplı çatışma çıktı.

Parlamento bugün oyluyor
Reform tasarısının bugün parlamentoda oya sunulması öncesi düzenlenen grev her koldan şöyle yürüdü:
-Şehiriçi ve şehirlerarası otobüs, tren, metro, troleybüs, tramvay çalışmadı, özellikle büyük kentlerde ulaşım zaman zaman durma noktasına geldi.
-İç ve dış hat uçuşlarında her istikamete tek sefer yapıldı. 150 uçuş iptal edildi, bir o kadarı ertelendi.
-Liman çalışanlarının işbaşı yapmamaları, anakara ile adalar arasındaki bağlantının kopmasına neden oldu.
-Kamu bankaları, belediyeler, vergi daireleri, temizlik işçileri, elektrik ve su işleri daireleri ile PTT çalışanlarının greve katılması hizmetleri aksattı. ATM'lerden bile para çekilemedi. Otel ve benzin istasyonu çalışanları bile iş bıraktı. Belediye işçilerinin 13 gündür süren çöp toplamama eylemiyle sokaklarda çöp dağları oluşurken, enerji şirketleri çalışanlarının grevleri yüzünden de iki haftadır sık sık elektrikler kesiliyor.
-Avukatlar cüppelerini giymemeyince mahkemelerde duruşmalar ertelendi.
-Orta-yüksek öğretim görevlileri ile öğretmenler greve katılınca, okullar açılmadı.
-Devlet hastanelerinde, doktorlar ile diğer sağlık personeli greve katılınca, yalnızca acil servisler hizmet verdi. Eczaneler de kepenklerini açmadı.

Medya da grevdeydi. Basın toplantıları ve benzeri etkinlikler iptal edildi. Kamu ve özel televizyon kanalları, radyo istasyonları ve haber ajansları yayınlarını durdurdu. Yazılı basın çalışanları işbaşı yapmadığından, ülke genelinde hiçbir gazete basılmadı. Bugün bayilerin rafları boş kalacak.
Dün Atina'nın merkezinde 100 bin kişi yürüdü, bir grubun parlamento önünde molotof kokteyli ve taşlar atması üzerine polis gözyaşartıcı gazla karşılık verdi. Selanik'te de 8 bin kişi yürüdü, iki banka ile üç ATM kundaklandı. Karamanlis sadece iki vekille çoğunlukta olduğu parlamentodan bugün reformun geçmesiyle protestoların durulması hesabını yapıyor. Ancak GSEE Başkanı Yiannis Panagopulos, "Oylamayla savaş bitmez. Uygulamaya da koymaları gerek. Direniş o zaman doruğa varacak" dedi. ADEDY Başkanı Sipros Papaspiros da, greve tam katılıma dikkat çekip, hükümetin halkın öfkesini hafife almaması gerektiğini söyledi.
Eylüldeki seçimde halkın Karamanlis'i yeğleyerek yenilgiye uğrattığı PASOK lideri Yorgos Papandreu da, Atina'daki göstericiler arasında şöyle konuştu: "Hükümet en temel emekli haklarını aşındırırken, zenginlere vergi indirimi, büyük şirketlere kazanım sunuyor. Bu kabul edilemez." Göstericiler, 'Emeklilik fonlarımız ile haklarımızın gaspına hayır', 'Yolsuzluk yasası' pankartları açtı. Anketlere göre halkın yüzde 71'i reforma karşı, yüzde 69'e grevi destekliyor.

Reform ne getiriyor?
Hükümet ise sadece devletin 10 milyar varo borçlu olduğu fonlardan bir kaç yıl içinde emeklilik için ödeme yapacak para kalmayacağını, AB'nin sıkı bütçe-maliye politikaları uyarınca sistemde reform gerektiğini savunuyor. Uzmanlar, sistem değişmezse fondaki açığın, GSYH'nin iki katı olan 400 milyar avroya ulaşacağı iddiasında. Emekliliği biraz zorlaştıran tasarının asıl kıyamet koparan yanı, çeşitli meslek kuruluşlarının oluşturduğu 155 emeklilik-sağlık fonunu beş ana fonun çatısı altında toplaması. Dolayısıyla kasalarında büyük paralar bulunan pek çok fon bu durumdan şikayetçi.
Erkeklerde 65, kadınlarda en fazla 60 olan emeklilik yaşına AB'deki kadın-erkek eşitliği getiriliyor. Emeklilik yaşından sonra üç yıl daha çalışmanın sürdürülmesi için emeklilik maaşı artışı sunuyor. Emeklilikte istisnalar 65 yaş esası üzerinden hesaplanacak. Birden fazla emekli maaşı yolu kapanacak. Nüfus artışı amacıyla bugüne dek erken emekli edilip ek ödenceler verilen çalışan annelerin de emeklilik sürelerini uzatıyor. İşe yeni giren gençlere daha az hak veriyor. Emekli maaşlarını azaltıyor. Çalışanları aşamalı özel sigortaya yöneltiyor. 2010'dan itibaren uygulanacak. (Radikal)

İstanbul'daki eylemde, Emek Platformu'nu oluşturan ve aralarında Türk-İş, Hak-İş, DİSK ve KESK'in de bulunduğu 17 kuruluşun üyeleri tasarıyı protesto etmek ve hükümeti uyarmak amacıyla Tünel'den Taksim'e yürüdü.

Emek Platformu yarın da 10:00-12:00 saatleri arasında "çalışmama hakkı"nı kullanarak, iki saat iş bırakma eylemi yapacak.

Yürüyüşe polis müdahalesi

Bugün Tünel'de saat 11:30'dan itibaren toplanmaya başlayan Emek Platformu üyeleri, döviz ve pankartlar açarak, sloganlar eşliğinde yürüyüşe geçti. İstiklal Caddesi'nin Taksim Meydanı girişinde barikat oluşturan polis, grubun yürüyüşünü durdurdu.

Türk-İş 1. Bölge Temsilcisi ve Emek Platformu Sözcüsü Faruk Büyükkucak, güvenlik kuvvetlerine, işçilerin alana çıkmamaları halinde kendilerini duyamayacağını belirterek, basın açıklamasının ardından dağılma sözü verdi.

Ancak polis, grubun Taksim Meydanı'na geçişine izin vermedi. Bunun üzerine işçilerin bir kısmı, Sular İdaresi'nin bulunduğu alana kadar ulaşırken, büyük bir bölümü İstiklal Caddesi'nde kaldı.

"Tasarı halkın yüzde 70'ini ilgilendiriyor"

Hükümetin, tasarıya ilişkin kendilerinin görüşünü de aldığını, ancak görüşlerinin Meclis Alt Komisyonu'nda dahi dikkate alınmadığını dile getiren Büyükkucak, yasa tasarısındaki 19 madde üzerinde hükümetle mutabakata varamadıklarını kaydetti.

Büyükkucak, sorunun sadece bu eylemlere katılan konfederasyon temsilcilerini değil, halkın yüzde 70'ini ilgilendirdiğini belirterek, bu nedenle eylemler sırasında yaşanacak rahatsızlıklara halkın hoşgörüyle yaklaşmasını istedi.

Hak kayıpları

Büyükkucak, düzenlemeler sonucu oluşacak hak kayıplarını şöyle sıraladı:

• Bugün emeklilik için kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan yaş sınırı, kademeli olarak kadın ve erkeklerde 65'e, prim ödeme gün sayısı 7 binden 9 bine yükseliyor.
• Halen fiili hizmet zammından yararlanan çalışanların bu hakları, aralarında medya çalışanlarının da bulunduğu bazı sektörlerde ellerinden alınıyor.
• Malullük ve ölüm aylığı haketmek için aranan beş yıllık hizmet süresi 10 yıla, 900 günlük prim gün sayısıysa 1800 güne yükseliyor.
• Aylık bağlama oranı, her 360 gün prim gün sayısı için yüzde ikiye iniyor.
• Emekli aylıklarının hesaplanmasına ilişkin kazançların güncellenmesinde kullanılacak katsayının belirlenmesinde gelişme hızının yüzde 100'ü yerine, yüzde 30'u dikkate alınacak.
• İş kazası veya meslek hastalığı sonucu yüzde 25 ve daha yüksek oranda sakat kalanlara bağlanan sürekli iş göremezlik gelirinin alt sınırı kaldırılıyor, çalışan ve ölüm geliri aylığı alan çocuksuz dul eş aylığı yüzde 75'ten, yüzde 50'ye düşüyor.
• Çalışanlar ile emekli, dul ve yetimler, özel hastanelerden yararlanmak için sağlık hizmetinin bedelinin yüzde 20'sini cepten ödeyecek. [bianet]
  

Başbakan, Sosyal Güvenlik Yasası’na karşı iki saat iş bırakma kararı alan, Emek Platformu ve sendikalara esip gürlemiş. “Bunlar tasarıyı okumamışlar” diyor. Sendikacıları samimiyetsiz, dürüst olmamakla ve yalancılıkla suçluyor: “Bunlar sendikacılık yapmıyorlar, sadece, hükümetin yaptıklarıyla uğraşıyorlar, dertleri başka.” Nedir Başbakanı kızdıran ve zıvanadan çıkaran şey, işçi ve emekçilerden başkası değil.

Seyit Aslan'ın yazısı

Uzun aradan sonra nihayet harekete geçen Emek Platformu’nun “iki saatlik iş bırakma” kararı alması bile hareketlenmeye yetti. Hatta hükümet ve sermaye kanadında bir panik yarattığını da söylemek mümkündür.
Recep T. Erdoğan’ın önceki gün Meclis grup toplantısındaki konuşmasında SSGSS Kanun Tasarısı’nı ilk sıraya alarak geniş yer vermesi ve her zamanki gibi nara atarak bu tasarıya karşı çıkan milyonları “yalancılıkla” suçlaması, bir panik içinde olduğunu gösteriyordu.

Hasan Hüseyin Kırmızıtoprak'ın yazısı

Hükümetin ısrarla Meclis'ten çıkarmak istediği Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) Yasa Tasarısı'na karşı sendika ve meslek örgütleri sokağa çıkmakta kararlı olduklarını açıkladı. Yasaya karşı çıkanları 'yalancı' olmakla suçlayan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a alanda cevap vereceklerini belirten emek örgütleri temsilcileri, "Kavgadan dönenin kaşığı kırılsın" dedi. Bugün basın açıklaması ve yarın da iki saatlik iş bırakma ile sürecek eylemlere Türkiye'nin her bölgesinden geniş katılımın olması bekleniyor. KESK Genel Başkanı İsmail Hakkı Tombul, 14 Mart'tan sonra tasarının Meclis'e gelmesi durumunda Emek Platformu bileşenlerine yeni eylemler için çağrıda bulunacaklarını söyledi. Başbakan Erdoğan'ın Meclis'te tasarıya karşı olanlara 'yalancı' olmakla suçlamasına tepki gösteren Tombul, AKP hükümeti ile beş yıldır kavga ettiklerini belirterek, "Alanlara çıkıp taleplerimizi ısrarla bir kez daha dile getireceğiz. Kavgadan dönenin kaşığı kırılsın" şeklinde konuştu. TMMOB Genel Başkanı Mehmet Soğancı da, Erdoğan'a tepki göstererek, önüne gelen yasaları iyi okuması gerektiğini söyledi. Soğancı, "Toplumun farklı duruşları yan yana gelmeli, emek ve meslek örgütleri ile birlikte emek cephesini örgütlemelidir" diye kaydetti. Erdoğan'ın açıklamalarını "Hayra alamet değil" şeklinde yorumlayan Türk Tabipler Birliği (TTB) Başkanı Gencay Gürsoy, daha önce 14 Mart'ta hekimlerin özlük haklarına ilişkin eylem yapma kararı olduğunu hatırlatarak, doğacak gelişmelere göre yol haritası belirleyeceklerini söyledi. Başbakan Erdoğan'ın sözlerine yönelik Türkiye'nin dört bir yanından tepkiler ise büyüyerek devam ediyor. Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) İzmir Şube Başkanı Dr. Ergun Demir konuyla ilgili yaptığı basın toplantısında halkı ve emek örgütlerini birlik olmaya çağırdı ve yasa kabul edilse dahi mücadelelerinin devam edeceğini belirtti. Türk-İş 1. Bölge Temsilcisi Faruk Büyükkucak, “14 Mart’ta da 2 saatlik iş bırakma hakkını kullanacağız. Üretimden gelen gücümüzü kullanacağız. Bu hak kullanılırken halkımız bundan etkilenebilir. Hava, kara ve deniz ulaşımında aksamalar olabilir. Halktan destek istiyoruz” dedi. EMEK PLATFORMU NELERE KARŞI? Türk-İş, Hak-İş, KESK, Kamu Sen, Memur Sen, BASK, Türkiye İşçi Emeklileri Derneği, Tüm Bağ Kur Emeklileri Derneği, TMMOB, Barolar Birliği, Tabipleri Birliği, Diş Hekimleri Birliği, Eczacılar Birliği, Veteriner Hekimleri Birliği ve TÜRMOB’dan oluşan Emek Platformu, tasarıda karşı oldukları başlıca hükümleri şöyle açıkladılar: “Kadınlar için 58, erkekler için 60 olan emeklilik yaşı, hem kadınlar hem de erkekler için 65’e yükseltilmektedir. Bu kabul edilemez. Emekliliğe hak kazanabilmek için prim ödeme zorunluluğunun 9 bine çıkarılması, emekliliği adeta imkansız hale getiriyor. Emekli, dul ve yetim maaşlarının yüzde 23 ile yüzde 33 arasında düşürülecek olması, bugünkü yaşam koşuları düşünüldüğünde hiçbir şekilde olumlu karşılanamaz. Bazı meslek kollarında uygulanan ve yıpranma payı olarak bilinen fiili hizmet zammının kaldırılması yanlıştır. Doğum yapan sigortalılara 6 ay süreyle ödenen emzirme yardımının 1 ay olarak ödenmesi hükmünü de sakıncalı buluyoruz. Sağlık hizmetlerinden yararlanacak sigortalılardan katkı payı alınacak olması da tasarının en çok karşı çıktığımız bir diğer hükmüdür.” * * * Yalancı ithamına Bakan’dan destek ÇalIŞma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın sözlerinin bütünlük içerisinde değerlendirilmesi gerektiğini söyledi. Başbakan Erdoğan'ın, ''yasayı okumadan konuşanları, yanlış bilgi verenleri'' yalancılıkla itham ettiğini belirten Çelik, Erdoğan'ın çizdiği çerçevedeki görüşlerine katıldığını ifade etti. Bu arada Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu'ndan (TİSK) yapılan yazılı açıklamada, 14 Mart’ta 2 saat iş bırakma eylemi kararına ilişkin, ''Hükümetimizi, kriz dönemlerinde fonksiyonu özel önem taşıyan Ekonomik ve Sosyal Konsey'i derhal toplantıya çağırmaya; işçi ve memur konfederasyonlarını da ‘genel grev’ anlamına gelecek kanunsuz eylemlere başvurmaktan bir an önce vazgeçmeye çağırıyoruz” denildi. * * * CHP'lİ Kılıçdaroğlu: Başbakan, SSGSS tasarısını okumamış CHP Grup Başkanvekili Kemal Kılıçdaroğlu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, altına imza attığı Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Tasarısı'nın tek satırını okumadığı kanısında olduğunu savunarak, ''Belki Başbakan yürürlük ve yürütme maddesi olan son 2 maddeyi okumuş olacak ki kendisine verilen metinleri, grupta tekrarlamak zorunda kaldı. Başbakanın yapacağı ilk şey, o konuşma metinlerini hazırlayanları derhal görevden almaktır'' dedi. Kılıçdaroğlu, Ankara Şubeler Platformu Sözcüsü, Petrol-İş Ankara Şube Başkanı Mustafa Özgen ve beraberindeki sendikacıları kabul etti. Özgen, kabulde, Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda değişiklik öngören tasarı ve Başbakan Erdoğan'ın dün partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmaya ilişkin görüşlerini dile getirdi. Erdoğan'ın, sendikacıları yalan söylemekle suçladığını, kendilerinin, saygın ve seçkin bir iş yaptığını belirten Özgen, ''Kazanılmış hakların korunacağı'' söyleminin sihirli söz olduğunu kaydetti. Petrol-İş Ankara Şube Başkanı Özgen, gelecek günlerde kıdem tazminatı ve işsizlik fonunun da gündeme geleceğini, bu konuda da seslerini duyuracaklarını belirtti. ÖĞRETMENLER DERSLERE GİRMEY Bu arada, Eğitim Sen Genel Başkanı Alaaddin Dinçer, “Cuma günü yapılacak 2 saatlik iş bırakma eylemine Eğitim Sen üyelerinin ülke çapında katılmaları için gerekli çalışmalar başlatıldı” dedi. Dinçer, “Sendikalar ve diğer emek örgütlerini yalancılıkla suçlayan, bu şekilde kamuoyunu yanlış yönlendirmeye çalışan Başbakan’a en iyi yanıt işçi ve emekçiler tarafından alanlarda verilecektir” diye konuştu. [birgün]

Başbakan nobran, seviyesiz ve ciddiyetsiz bir üslupla hepimizi yalancı ilan etti. Aralarında TÜRK-İŞ, DİSK, KESK ve HAK-İŞ başkanlarının da olduğu 15 emek örgütünün yöneticilerini, sendikacıları, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) yasa tasarısını eleştiren akademisyenleri, araştırmacıları, gazetecileri; hepimizi yalancılıkla suçladı ve hakaret etti. Emek örgütlerini tek vücut halinde karşısında bulan Başbakanın ağzından çıkanı kulağı duymaz olmuş.
Bugün ve yarın emekçilerin meydanlarda, sokaklarda ve işyerlerinde Başbakan’ın bu hakaretlerine gereken yanıtı vereceklerinden eminim. Ama cevap hakkımız doğdu: Şimdi gelin altında kendi imzası olan yasa tasarısını unutarak herkesi yalancılıkla suçlayan Tayyip Bey’e soralım: Yalancı kim?

aziz çelik'in yazısı

Türk-İş, DİSK, Hak-İş, KESK ve Türk Tabipler Birliği’nin aralarında bulunduğu 17 işçi ve memur örgütü üyeleri 14 Mart Cuma günü 10-12.00 saatleri arasında işi bırakacaklar. Başbakan Erdoğan, kazanılmış hakların geriye götürüldüğünü savunan sendika liderlerini, “dürüst davranmamak ve yalan söylemekle” itham etti.
Sendikacılar ise hak kayıpları olacağında ısrarlılar. DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi ile konuştuk. Kendilerini “yalancılıkla” suçlayan Başbakan’ın “tasarının tek satırını bile okumadan konuştuğunu” söyledi. Çelebi’nin 11 Eylül metaforu yaparak “ikiz kuleler”e benzettiği emeklilik ve sağlık alanında çalışanlar ağır bir saldırıyla karşı karşıyalar. Ve hükümetin ekonomik politikalarının mağdur ettiği kitleler, yasanın bu haliyle Meclis’ten geçmemesi yönünde demokratik haklarını kullanacaklar.

derya sazak'ın yazısı

Emekçiler, cuma günü iki saatlik iş bırakma kararı aldılar. Hedef: Yeni Sosyal Güvenlik Reformu...
2 yıldır tartışılan, Çankaya’dan, Anayasa Mahkemesi’nden dönen yasa yeniden Meclis’e geliyor.
Beraberinde hırçın tartışmalar ve kaygılar getiriyor.
Önceki gece NTV’de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik ile Emek Platformu’nu oluşturan sendikaların genel başkanlarını buluşturduk.
Stüdyodaki 6 başkan, yaklaşık 4 milyon emekçiyi, yani aileleriyle en az 20-25 milyon insanı temsil ediyordu.

can dündar'ın yazısı